Η υπερβολική εφίδρωση προσβάλλει σύμφωνα με μελέτες το 1% έως 3% των συνανθρώπων μας. Έως και τα δύο τρίτα των ασθενών αναφέρουν οικογενειακό ιστορικό υπερβολικής εφίδρωσης. Πάνω από το 50% των περιπτώσεων υπεριδρωσίας εμφανίζει παλαμιαία ή μασχαλιαία εντόπιση. Πάνω από το ένα τρίτο των ατόμων με μασχαλιαία ή παλαμιαία υπεριδρωσία αναφέρουν ότι η πάθηση είναι εντελώς απαράδεκτη και εμποδίζει την απρόσκοπτη επιτέλεση καθημερινών δραστηριοτήτων. Ο ιδρώτας μπορεί να επιμολυνθεί από μικρόβια, που πολλαπλασιάζονται τοπικά και συχνά γίνεται πρόξενος δυσοσμίας και άγχους, που επιτείνει τον ιδρώτα, δημιουργώντας φαύλο κύκλο.
Η έκκριση του ιδρώτα στο ανθρώπινο σώμα γίνεται από τους ιδρωτοποιούς αδένες, η λειτουργία των οποίων επηρεάζεται από ορμόνες, όπως οι κατεχολαμίνες, τα ανδρογόνα, οι θυρεοειδικές ορμόνες.Σημαντικός είναι ο ρόλος των συμπαθητικών νευρικών ινών που απολήγουν στους αδένες και έχουν ειδικές συνδέσεις με εγκεφαλικά κέντρα, που εντοπίζονται κυρίως στον υποθάλαμο.
Αίτια υπερβολικής εφίδρωσης
Το κύριο φυσιολογικό ερέθισμα, που προκαλεί την έκκριση ιδρώτα είναι η άνοδος της θερμοκρασίας. Κατά το καλοκαίρι η εφίδρωση είναι αυξημένη στα πλαίσια της προσπάθειας του οργανισμού να αποβάλλει την πλεονάζουσα θερμότητα. Η εφίδρωση συνοδεύει επίσης την πτώση του πυρετού σε φλεγμονές, στο πλαίσιο των φυσιολογικών οργανικών αντιδράσεων του σώματος κατά την αντιμετώπισή τους.
Οι κρίσεις εφίδρωσης συνοδεύουν πολλές φορές, σοβαρά χρόνια νοσήματα, όπως χρόνιες φλεγμονές, καρκινώματα, ρευματικά νοσήματα, αιματολογικά νοσήματα, παθήσεις ενδοκρινών αδένων, μεταβολικά νοσήματα, νεφρικά νοσήματα, τροφικές δυσανεξίες, παθήσεις του νωτιαίου μυελού και του εγκεφάλου. Συστηματικά νοσήματα, ιδιαιτέρως συχνά όπως η υπέρταση και διαταραχές του σακχάρου συνοδεύονται αρκετές φορές από διαταραχές εφίδρωσης. Χαρακτηριστική είναι η εμφάνιση εφίδρωσης επί υπογλυκαιμίας στους διαβητικούς που λαμβάνουν χρονίως αντιδιαβητικά δισκία ή ασπιρίνη.
Ο αιφνίδιος πόνος και η δύσπνοια, οφειλόμενα σε σοβαρά υποκείμενα νοσήματα ζωτικών οργάνων, όπως έμφραγμα του μυοκαρδίου, καρδιακή ανεπάρκεια, πνευμονικές εμβολές, ενδέχεται να συνοδεύονται από κρίσεις εφίδρωσης, με εμφάνιση χαρακτηριστικά ψυχρού ιδρώτα. Η εφίδρωση μπορεί να είναι παρενέργεια της χρήσης ορισμένων φαρμάκων όπως σαλικυλικών ή επίδρασης τοξικών ουσιών όπως του οινοπνεύματος ή αποτέλεσμα μεταβατικών καταστάσεων όπως είναι η εμμηνόπαυση. Τοπικές φλεγμονές ή τραυματικές κακώσεις μπορεί να προκαλέσουν τοπικά μόνιμη αύξηση του παραγόμενου ιδρώτα. Xαρακτηριστική περίπτωση είναι η υπεριδρωσία στην περιοχή της παρωτίδας, σε τοπικές φλεγμονές ή τραύματα.
Πρωτοπαθής υπεριδρωσία
Η διάγνωση της πρωτοπαθούς υπεριδρωσίας, τίθεται όταν έχουν αποκλειστεί τυχόν υποκείμενα παθολογικά νοσήματα ή παράγοντες που την προκαλούν.
Τα άτομα με πρωτοπαθή υπεριδρωσία έχουν υψηλότερο από το κανονικό βασικό επίπεδο παραγωγής ιδρώτα και αυξημένη ανταπόκριση σε φυσιολογικά ερεθίσματα, όπως συναισθηματικό ή σωματικό στρες. Οι ασθενείς παρουσιάζουν συχνά συμμετρική εφίδρωση, εξασθένηση των καθημερινών δραστηριοτήτων, εμφάνιση εφίδρωσης επί μία φορά την εβδομάδα τουλάχιστον, απουσία εφίδρωσης κατά την διάρκεια του ύπνου.
Η θεραπεία της υπερβολικής εφίδρωσης ποικίλει ανάλογα με το αίτιο. Η σωστή παθολογική εξέταση κατευθύνει την ορθή διάγνωση και την αποτελεσματική θεραπεία.
Γενικά μέτρα που πρέπει να τηρούν οι πάσχοντες:
- Επιλέξτε εσώρουχα και κάλτσες από βαμβάκι που επιτρέπουν το σώμα να αναπνέει.
- Αλλάζετε εσώρουχα φανέλες και κάλτσες τουλάχιστον επί μία φορά την ημέρα.
- Αφήνετε συχνά τα πόδια σας εκτεθειμένα στον ατμοσφαιρικό αέρα χωρίς παπούτσια και κάλτσες.
- Επιλέξτε ρούχα από φυσικά υλικά όπως βαμβάκι, λινό, μετάξι. Αποφύγετε να φοράτε κατάσαρκα μάλλινα ή συνθετικά ρούχα.
- Αποφύγετε ερεθιστικά σαπούνια ή αρώματα.
- Μην κάνετε κατάχρηση καθαριστικών σώματος που κινδυνεύουν να διαταράξουν την φυσιολογική σας χλωρίδα.
- Να αποφεύγετε τις ακραίες θερμοκρασίες στο μπάνιο (καυτό κρύο)
- Δοκιμάστε τεχνικές χαλάρωσης όπως είναι η συμμετοχή σε θρησκευτικές δραστηριότητες σε εθελοντισμό σε γυμναστικές ασκήσεις.
Η ανιδρωσία, το αντίθετο της υπερβολικής έκκρισης ιδρώτα, είναι η ελάττωση του ποσού του εκκρινόμενου ιδρώτα ή η απότομη μείωση των φυσιολογικών αντανακλαστικών έκκρισης του ιδρώτα κάτω από την επίδραση παραγόντων όπως οι υψηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος. Το σύμπτωμα αυτό είναι σπάνιο, χρήζει όμως ιατρικής διερευνήσεως, διότι μπορεί να υποκρύπτει παθολογικό ιατρικό νόσημα και δυστυχώς αντιμετωπίζεται συχνά με μεγάλη επιπολαιότητα από τους πάσχοντες.
Αναστασία Μοσχοβάκη
Ειδική Παθολόγος
