«Φρένο» σε πρακτικές των λεγόμενων «εισπρακτικών εταιρειών» –οι οποίες καταλήγουν όχι να ενημερώνουν, αλλά τελικά να παρενοχλούν, όχι μόνο οφειλέτες με ληξιπρόθεσμες οφειλές, αλλά ακόμη και συγγενικά τους πρόσωπα για χρέη που μπορεί να είναι μόλις 20 ευρώ– επιχειρεί να βάλει το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων.
Το νέο θεσμικό πλαίσιο που επεξεργάζεται το εν λόγω υπουργείο, σε συνεργασία και με το υπουργείο Δικαιοσύνης, αναμένεται να περιλαμβάνει, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», μείωση του αριθμού των επιτρεπόμενων κλήσεων προς οφειλέτες, απαγόρευση της όχλησης των οφειλετών στον χώρο εργασίας, καθώς και κατά τις ώρες κοινής ησυχίας, ενώ ρητά θα απαγορεύεται και η όχληση συγγενών. Το νομοσχέδιο εκτιμάται ότι θα είναι έτοιμο στις αρχές του νέου έτους.
Σύμφωνα με την Καθημερινή την αυστηροποίηση του πλαισίου είχε προαναγγείλει πρόσφατα και ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Αδωνις Γεωργιάδης. Απαντώντας στη Βουλή στις 31 Οκτωβρίου 2019 σχετικά με τις χρεώσεις των τραπεζών (το ζήτημα για το οποίο λίγες ημέρες μετά ακολούθησε έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού), είχε αναφέρει χαρακτηριστικά: «Ηδη ετοιμάζεται, σε συνεργασία και με το υπουργείο Δικαιοσύνης, το νομοσχέδιο για τις παρενοχλήσεις των πολιτών από τις εισπρακτικές εταιρείες. Δεν θα κάνουν οι τράπεζες ό,τι θέλουν στην Ελλάδα. Τελεία και παύλα σε αυτό». Στις αρχές Οκτωβρίου, εξάλλου, η Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή επέβαλε πρόστιμα συνολικού ύψους 46.000 ευρώ σε τέσσερις εισπρακτικές εταιρείες. Οι παραβάσεις αφορούσαν όχληση οφειλετών πριν από την πάροδο των δέκα ημερών από την ημέρα που κατέστη ληξιπρόθεσμη η οφειλή τους, όχληση στον χώρο εργασίας, παραπλανητική πληροφόρηση και επίδειξη προσβλητικής συμπεριφοράς κατά την τηλεφωνική επικοινωνία.
Τα βασικά σημεία του νέου σχεδίου για τη λειτουργία των εταιρειών ενημέρωσης οφειλετών είναι τα ακόλουθα:
Τίθεται πλαφόν στον αριθμό των κλήσεων. Ειδικότερα, θα επιτρέπεται να γίνονται προς τον οφειλέτη από μία εισπρακτική εταιρεία έως τρεις κλήσεις εβδομαδιαίως και μάλιστα σε αυτές θα συμπεριλαμβάνονται και οι αναπάντητες. Σήμερα ο νόμος ορίζει ότι η επικοινωνία με τον οφειλέτη πρέπει να γίνεται με συχνότητα οχλήσεων όχι πέραν της μιας ανά δεύτερη ημέρα. Συχνά, ωστόσο, γίνεται αυθαίρετη ερμηνεία του νόμου έτσι ώστε οι «εισπρακτικές εταιρείες» να θεωρούν ως μία όχληση μόνο την κλήση στην οποία απαντά ο οφειλέτης.
Θα απαγορεύονται οι κλήσεις προς τους οφειλέτες κατά τις ώρες κοινής ησυχίας. Οι ώρες κοινής ησυχίας είναι κατά τη θερινή περίοδο (1η Απριλίου έως 30 Σεπτεμβρίου) από 3 μ.μ. έως 5.30 μ.μ. και από τις 11 μ.μ. έως τις 7 π.μ. Οι ώρες κοινής ησυχίας κατά τη χειμερινή περίοδο (1η Οκτωβρίου έως 31 Μαρτίου) είναι από τις 3.30 μ.μ. έως τις 5.30 μ.μ. και από τις 10 μ.μ. έως τις 7.30 π.μ. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τον νέο Ποινικό Κώδικα, η διατάραξη της κοινής ησυχίας αναβαθμίστηκε σε ελαφρύ πλημμέλημα από πταίσμα που ήταν μέχρι πρόσφατα. Με βάση το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, οι κλήσεις των «εισπρακτικών εταιρειών» προς τους οφειλέτες επιτρέπεται να γίνονται από τις 9 π.μ. έως τις 8 μ.μ.
Θα απαγορεύονται οι κλήσεις στον χώρο εργασίας του οφειλέτη. Σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο, τον 3758/2009, οι εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών μπορούν να καλούν στον χώρο εργασίας του οφειλέτη μόνο στην περίπτωση που έχει δηλωθεί το τηλέφωνο εργασίας ως ο μοναδικός αριθμός επικοινωνίας. Στις σκέψεις του υπουργείου είναι να θεσπιστεί η ενημέρωση του οφειλέτη εγγράφως (με επιστολή ή ηλεκτρονικό ταχυδρομείο) και όχι μέσω τηλεφωνικής κλήσης.
Θα απαγορεύονται ρητά οι οχλήσεις προς συγγενικά πρόσωπα και γενικώς οι οχλήσεις προς τρίτους, εάν δεν πρόκειται για συνοφειλέτες ή εγγυητές. Στην υφιστάμενη νομοθεσία το σημείο αυτό είναι αρκετά θολό: αν και στην παράγραφο 9 του άρθρου 4 του νόμου 3758/2009 αναφέρεται ότι απαγορεύεται η όχληση των οικείων προσώπων του οφειλέτη, προστίθεται η φράση «κατά την έννοια της παραγράφου 4». Τι αναφέρει η παράγραφος 4; Οτι απαγορεύεται η δυσφήμηση ή η απειλή δυσφήμησης του οφειλέτη στο οικογενειακό ή εργασιακό περιβάλλον του. Στον αντίλογο ότι οι παραπάνω αλλαγές ενδέχεται να ευνοήσουν τους «μπαταχτσήδες», αρμόδιες πηγές επισημαίνουν ότι σήμερα οι τράπεζες –που αποτελούν τη βασική κατηγορία των πιστωτών– διαθέτουν ήδη πολλά εργαλεία για να βρουν και να ενημερώσουν τον οφειλέτη πριν καταφύγουν στις υπηρεσίες των «εισπρακτικών εταιρειών».
Πώς θα επιβάλλονται κυρώσεις στους δικηγόρους
Ενα από τα «αγκάθια» που αντιμετώπισε η προηγούμενη κυβέρνηση στην προσπάθειά της να αλλάξει το θεσμικό πλαίσιο για τις εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών είναι αυτό που αφορά την επιβολή κυρώσεων όταν ασκούν δραστηριότητα εισπρακτικής εταιρείας τα δικηγορικά γραφεία.
Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με γνωμοδότηση που εξέδωσε τον Δεκέμβριο του 2012 το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, οι δικηγόροι και οι δικηγορικές εταιρείες δεν υπάγονται στις ρυθμίσεις του νόμου 3758/2009 περί των εισπρακτικών εταιρειών και αρμόδιοι για την επιβολή τυχόν κυρώσεων σε δικηγόρους και δικηγορικές εταιρείες είναι οι οικείοι δικηγορικοί σύλλογοι.
Το 2014, ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών είχε ανακοινώσει ότι πρόσθεσε στα πειθαρχικά παραπτώματα του Κώδικα Δεοντολογίας των Δικηγόρων πρακτικές που μετέρχονται συμπεριφορές εισπρακτικών εταιρειών.
Αυτό, βεβαίως, ουδόλως έλυσε το πρόβλημα και κάθε άλλο παρά τυχαίο είναι ότι από τις 652 καταγγελίες που έγιναν το 2017 στην αρμόδια υπηρεσία της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή σχετικά με εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών, οι 255 αφορούσαν δικηγορικά γραφεία και διαβιβάστηκαν στον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών, προκειμένου να ενεργοποιηθούν οι κατάλληλες πειθαρχικές διαδικασίες.
Η λύση που εξετάζεται είναι η ακόλουθη: να διατηρήσουν μεν οι οικείοι δικηγορικοί σύλλογοι την αρμοδιότητα επιβολής των κυρώσεων στα δικηγορικά γραφεία, αλλά να υποχρεώνονται να επιβάλουν τις ίδιες κυρώσεις που προβλέπονται στον νόμο για τις «εισπρακτικές εταιρείες».
