Τα Αγγειακά Εγκεφαλικά Επεισόδια-ΑΕΕ αποτελούν την 1η αιτία αναπηρίας και τη 3η αιτία θανάτου στην Ευρώπη. Στην Ελλάδα έχουν διεξαχθεί ελάχιστες επιδημιολογικές μελέτες για τα ΑΕΕ.
Σε πρόσφατη μελέτη μας έγινε καταγραφή των ΑΕΕ στο Νομό Δράμας για ένα έτος το 2017. Καταγράφηκαν όλοι οι ασθενείς που εισήχθησαν στο Νοσοκομείο Δράμας με διάγνωση οξύ ΑΕΕ. Μελετήθηκε το είδος, η αιτιολογία, η διάρκεια νοσηλείας και η παρουσία παραγόντων κινδύνου. Καταγράφηκαν 325 ΑΕΕ ανά 100.000 κατοίκους/έτος. Το 92% είχε ισχαιμικό ΑΕΕ και το 8% αιμορραγικό ΑΕΕ. Η μέση ηλικία ήταν 75.5 ±7.7 έτη.
Τα είδη ισχαιμικού ΑΕΕ ήταν : α) των μικρών αγγείων (38%), β) των μεγάλων αγγείων (30%), γ) τα καρδιοεμβολικά (20%), γ) αδιευκρίνιστα αίτια (10%) και δ) άλλα αίτια (2%). Η μέση διάρκεια νοσηλείας ήταν 4.9 ημέρες±1.5 στα ισχαιμικά και 13.5 ημέρες±2.2 στα αιμορραγικά ΑΕΕ. Η μέση νοσοκομειακή θνητότητα ήταν 8.2% (5.6% στα ισχαιμικά ΑΕΕ και 24.5% στα αιμορραγικά ΑΕΕ). H μέση κλίμακα αναπηρίας ήταν μεγαλύτερη στους άνδρες με ισχαιμικό ΑΕΕ σε σχέση με τις γυναίκες. Διαπιστώθηκαν τα εξής: 1) Η επίπτωση των ΑΕΕ στη Δράμα είναι παραπλήσια με άλλες ελληνικές μελέτες 2) Η θνητότητα είναι μικρότερη σε σχέση με το παρελθόν. 3) Τα ισχαιμικά ΑΕΕ εμφανίζουν βαρύτερη αναπηρία στους άνδρες. 4) Σημαντικό είναι το ποσοστό των παροδικών ΑΕΕ (15.6%) και η παρουσία της αρρυθμίας- κολπικής μαρμαρυγής (18%).
Στην Ελλάδα το 2017 είχαμε 14670 θανάτους από ΑΕΕ (ΕΣΥΕ), ενώ το 2000 είχαμε 18743 θανάτους από ΑΕΕ, οπότε συμπεραίνουμε ότι παρατηρείται μια μείωση στη θνησιμότητα από ΑΕΕ. Μέχρι στιγμής, μόνο 4 μελέτες επιδημιολογίας των ΑΕΕ έχουν γίνει στην Ελλάδα. Η επίπτωση των ΑΕΕ στη Δράμα το 2017 ήταν 325 ανά 100.000 κατοίκους/έτος. Το ποσοστό αυτό διακρίνεται σε 300 νέα ισχαιμικά ΑΕΕ στους 100.000 κατοίκους ανά έτος και σε 25 νέα αιμορραγικά ΑΕΕ στους 100.000 κατοίκους ανά έτος. Η συχνότερη κατηγορία ισχαιμικού ΑΕΕ ήταν των μικρών αγγείων- lacunar. Φαίνεται ότι οι άνδρες γενικότερα εμφανίζουν βαρύτερη εικόνα ΑΕΕ και χειρότερη πρόγνωση σε σχέση με τις γυναίκες.
Η κλίμακα αναπηρίας επηρεάζεται σημαντικά από το φύλο, την ηλικία και την παρουσία κολπικής μαρμαρυγής, αλλά όχι από το διαβήτη. Η αρρυθμία αυτή είναι γνωστό ότι προκαλεί πιο εκτεταμένα φλοιικά ή άμφω ισχαιμικά ΑΕΕ και προκαλεί μεγαλύτερη αναπηρία σε σχέση με τα lacunar ΑΕΕ.
Η θνησιμότητα στη διάρκεια νοσηλείας στα ισχαιμικά ΑΕΕ ήταν 5.6% και στα αιμορραγικά ΑΕΕ ήταν 24%. Η συνολική ενδονοσοκομειακή θνησιμότητα ήταν 8.2%. Οι άνδρες είχαν διπλάσια θνησιμότητα στα ισχαιμικά ΑΕΕ και πολύ πιο αυξημένη θνησιμότητα στα αιμορραγικά ΑΕΕ σε σχέση με τις γυναίκες. Μια πιθανή εξήγηση είναι η αυξημένη παρουσία κολπικής μαρμαρυγής ως επιβαρυντικός παράγοντας και η παρουσία πιο εκτεταμένης αθηρωμάτωσης σε σχέση με γυναίκες ίδιας ηλικίας. Η μέση διάρκεια νοσηλείας ήταν 4.9 ημέρες στα ισχαιμικά και 13.4 ημέρες στα αιμορραγικά ΑΕΕ. Δυστυχώς, μεγάλο ποσοστό ασθενών (50%) με κολπική μαρμαρυγή δεν ελάμβανε την κατάλληλη αντιπηκτική αγωγή. Οι μισοί από αυτούς είχαν παροξυσμική και οι μισοί μόνιμη μαρμαρυγή. Είναι πολύ σημαντική η έγκαιρη ανίχνευση αυτής της αρρυθμίας σε ασθενείς με ΑΕΕ και η χορήγηση της κατάλληλης αγωγής για πρόληψη ΑΕΕ. Επίσης, όπως αναμενόταν η πλειοψηφία των ασθενών (72%) ήταν άνω των 65 ετών.
Συνοψίζοντας, τα ΑΕΕ αποτελούν απειλή για τη δημόσια υγεία και σημαντική αιτία νοσηρότητας, θνησιμότητας με άμεσο ατομικό και κοινωνικό κόστος για τον ασθενή και το περιβάλλον του, ενώ επιβαρύνουν σημαντικά το σύστημα υγείας. Η πλειοψηφία των ΑΕΕ μπορεί να προληφθεί με αναγνώριση του αιτίου και -βασισμένη σε ενδείξεις- ιατρική αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου. Είναι επίσης απαραίτητο στη χώρα μας να γίνει πανελλήνιο αρχείο καταγραφής ΑΕΕ στα δημόσια νοσοκομεία και να διεξαχθούν ευρύτερες επιδημιολογικές μελέτες με τη συνεργασία των ειδικοτήτων που νοσηλεύουν ασθενείς με ΑΕΕ. Τέλος, είναι αναγκαίο να εκπαιδευθούν οι ιατροί στη θεραπεία του ισχαιμικού ΑΕΕ στην υπεροξεία φάση (θρομβόλυση), στην οργάνωση μονάδων ΑΕΕ και ιατρείων πρόληψης ΑΕΕ σε κάθε περιφερειακό νοσοκομείο και στην εμπέδωση κλίματος συνεργασίας των διαφόρων ειδικοτήτων και επαγγελματιών υγείας για την ολιστική και άρτια αντιμετώπιση αυτών των ασθενών.
