Η ονυχοφαγία είναι μία από τις πιο κοινές «κακές» συνήθειες που τη δοκιμάζουν κάποια στιγμή της ζωής τους, το ένα τρίτο των παιδιών. Συνήθως αποτελεί μια …περιστασιακή συνήθεια στην οποία δεν πρέπει να δίνουμε ιδιαίτερη σημασία. Για αυτό και δεν πρέπει να μαλώνουμε το παιδί, διότι με αυτόν τον τρόπο αποδίδουμε σπουδαιότητα σε ένα γεγονός το οποίο μπορεί να είναι παροδικό.
Τι γίνεται όμως όταν αυτό παγιώνεται και τα νύχια είναι φαγωµένα µέχρι εκεί που δεν παίρνει, πετσάκια δαγκωµένα µέχρι και µατωµένα, και η µανία δεν σταµατά…
Τι ακριβώς συμβαίνει;
Πολλοί ίσως πιστεύουν ότι πρόκειται για µια κακιά συνήθεια, όµως η πραγματικότητα διαφέρει. Η ονυχοφαγία είναι ένα σύµπτωµα µιας αγχώδους συναισθηματικής διαταραχής και εμφανίζεται συνήθως στην παιδική ηλικία. Αυτό που οι γονείς θα χαρακτήριζαν κακιά συνήθεια του παιδιού υποδηλώνει µια διαρκή εσωτερική υπερένταση και αποτελεί έναν ασυνείδητο τρόπο εκτόνωσής της. Συχνά εκδηλώνεται και µε υπερκινητικότητα, διάσπαση προσοχής, συχνουρία, νυχτερινούς εφιάλτες, φόβο χωρίς λόγο, προβλήµατα λόγου κ.ά., που µπορεί να συνδυάζονται µεταξύ τους ή όχι.
Που οφείλεται
Οι βαθύτερες αιτίες της µπορεί να εντοπίζονται σε µια ψυχαναγκαστική µητέρα, σε ένα τραυματικό γεγονός, στην υποτίµηση του παιδιού στο σπίτι ή στο σχολείο και σε οτιδήποτε άλλο προκαλεί άγχος. Συμβαίνει γιατί τα παιδιά, µέχρι 11 ετών, δεν µπορούν να εκφράσουν την ανησυχία τους µε λόγια, εκτονώνοντας το συναίσθημα τους µε αυτό τον τρόπο.
Η εξέλιξη
Η ονυχοφαγία ενδεχομένως κάποια στιγµή να διακοπεί, πολύ συχνά όµως εξελίσσεται και γίνεται πια χαρακτηριστικό ενός αγχώδους ενήλικα, το οποίο εύκολα µπορεί να φτάσει εκτός ορίων από υποτιµητικές ή επικριτικές αντιδράσεις άλλων, δυσκολίες και γενικότερα στρεσογόνες καταστάσεις. Τα άτοµα αυτά, επειδή δεν έχουν µάθει να εκφράζουν τα συναισθήματα τους, καταφεύγουν σε αυτό τον τρόπο εκτόνωσης και ως ενήλικες.
Η ψυχαναλυτική θεωρία
Σύµφωνα µε την ψυχαναλυτική θεωρία, η ονυχοφαγία σχετίζεται µε µια παλινδρόμηση κατά την οποία η ηδονή που προσφέρεται µέσω του στόµατος µε το φάγωµα των νυχιών παραλληλίζεται µε το πιπίλισµα κατά το θηλασµό και αποτελεί διέξοδο στο άγχος, όπως σε ένα µωρό η πιπίλα. Πρόκειται για µια προσκόλληση του ατόµου σε εκείνο το πρώιµο αναπτυξιακό στάδιο, η οποία έχει ως αποτέλεσµα την ψυχική ανωριµότητά του. Αναζητά σε αυτό το θηλασµό, δηλαδή την ηδονή µέσω του στόµατος, γεγονός που υποδηλώνει έλλειψη φροντίδας.
Αντιμετώπιση
Παιδιά
Μιλήστε µε το παιδί προκειμένου να διαπιστώσετε τι από αυτά που συμβαίνουν στο σπίτι καταρχάς ή στο σχολείο τού προκαλούν άγχος. Να είστε τρυφεροί µαζί του και να του δώσετε χρόνο να σας επισπευτεί.
Παρατηρήστε ποιες στιγµές εκδηλώνονται τα συμπτώματα. Αν, για παράδειγµα, το παιδί αρχίζει να τρώει τα νύχια του όταν εμφανίζεται ο µπαµπάς στο σπίτι, προφανώς κάτι του προκαλεί άγχος σε σχέση µε τον πατέρα ή στο πώς η µητέρα συνδιαλέγεται µε τον πατέρα.
Μην στέκεστε δίπλα του παρατηρώντας συνεχώς τι κάνει. Αυτό ενισχύει το άγχος του. Παρατηρήστε το διακριτικά και από απόσταση.
Τη στιγµή που εκδηλώνει το σύµπτωµα ζητήστε του να κάνει κάτι ώστε να σταµατήσει χωρίς να του δηµιουργηθεί επιπλέον άγχος.
Αν δεν υπάρξει αποτέλεσµα, απευθυνθείτε σε ειδικό. Είναι πιθανό το παιδί να έχει φοβίες ή να µην απολαµβάνει επαρκή αποδοχή από τους γονείς, γεγονός που σηµαίνει ότι το πρόβληµα έχει βαθιά ρίζα και απαιτεί ψυχοθεραπευτική αντιμετώπιση.
Οι τιµωρίες ή η στέρηση προνοµίων δεν συνιστώνται. Η έλλειψη διεξόδου µάλλον θα του προκαλέσει περισσότερο άγχος.
Ενήλικες
Η συµπεριφορά αυτή σε έναν ενήλικα υποδηλώνει σοβαρές αγχώδεις διαταραχές, οι οποίες αντιμετωπίζονται µόνο µε ψυχοθεραπεία. Πολλές φορές η αντιμετώπιση του συµπτώµατος, όπως για παράδειγµα η επάλειψη των νυχιών µε πικρό υγρό, µπορεί και να πετύχει. Αυτό που έχει σηµασία όµως είναι να εντοπιστούν και να αντιμετωπιστούν οι αιτίες που προκάλεσαν το σύµπτωµα. ∆ιαφορετικά, ακόµη και αν σταµατήσει να τρώει τα νύχια του, θα βρει κάποια άλλη διέξοδο, κυρίως µε στοµατική διέγερση (π.χ. κάπνισµα).
