Την Κυριακή 19 Αυγούστου και ώρα 20:00 στο Πνευματικό Κέντρο Νικ. Φαρδύς στη Χώρα Σαμοθράκης θα διεξαχθεί Ομιλία Παρουσίαση από τον Πατέρα Δημήτριο Μ Χατέλο, Θεολόγο- με Θέμα Τα βήματα του αποστόλου Παύλου στη Σαμοθράκη, τα προϋπάρχοντα Καβείρια μυστήρια, οι παλαιοχριστιανικοί και νέοι Ναοί στη Σαμοθράκη.
Ο Παύλος και οι συνεργάτες του επέβησαν επέβησαν σε πλοίο με προορισμό τη Νεάπολη, τη σημερινή Καβάλα, έχοντας όμως ως πρώτο σταθμό του ταξιδιού τους το νησί της Σαμοθράκης.
Η διήγηση του βιβλίου των Πράξεων δεν αναφέρει σχετικά τίποτε περισσότερο. Προφανώς, η διανυκτέρευση αυτή του Παύλου στη Σαμοθράκη οφειλόταν στην επικινδυνότητα της πλεύσης κατά τη διάρκεια της νύχτας και όχι σε κάποιον άλλο λόγο.
Αν και στο νησί δεν φαίνεται να υπήρχε κάποιο ασφαλές λιμάνι, εντούτοις κοντά στον οικισμό της σημερινής Παλαιόπολης, στα βόρεια παράλια του νησιού, υπήρχε αγκυροβόλιο για τέτοιου είδους ταξίδια, το Δημήτριο, που πολλοί σήμερα ταυτίζουν με τον όρμο της Καμαριώτισσας.
Ωστόσο, η Σαμοθράκη ήταν ιδιαίτερα γνωστή στην αρχαιότητα, λόγω των εκεί διαδραματιζομένων Καβειρίων Μυστηρίων, των πιο σημαντικών Μυστηρίων της αρχαιότητας μετά από εκείνα της Ελευσίνας.
Η λατρεία των Καβείρων, μιας ομάδας θεοτήτων της γονιμότητας, μάλλον φρυγικής προελεύσεως αλλά εξαιρετικά διαδεδομένης σε μεγάλο μέρος της Μικράς Ασίας, λάμβανε χώρα κάθε χρόνο προς τα τέλη του καλοκαιριού στο ιερό των Καβείρων, κάτω από τις γιγαντιαίες δρυς στην περιοχή της σημερινής Παλαιόπολης και περιλάμβανε τελετές μύησης που απέβλεπαν στην απομάκρυνση του φόβου του θανάτου και στην αποκάλυψη αιωνίων αληθειών, οι οποίες σχετίζονταν αφ’ ενός μεν με την ευημερία του ανθρώπου στην παρούσα ζωή, αφ’ ετέρου δε με την τύχη της ψυχής μετά το θάνατο.
Τους Καβείρους, που ονομάζονταν επίσης και «μεγάλοιθεοί», αποτελούσαν η μητέρα των θεών Αξίερος, που αργότερα ταυτίστηκε με τη Δήμητρα, η Αξιοκέρσα (Περσεφόνη), ο Αξιόκερσος (Άδης) και ο Κασμίλος (Ερμής), η δε λατρεία τους συνδεόταν με τους Διόσκουρους.
Άμεσα συνδεδεμένα με τη λατρεία των Καβείρων ήταν και μια σειρά αρχαιολογικών ευρημάτων, όπως ο περίφημος θόλος της Αρσινόης, που θεωρείται σήμερα ως το μεγαλύτερο κλειστό κυκλικό οικοδόμημα της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής με εξωτερική διάμετρο 20 μέτρα, το Ανάκτορο όπου γινόταν η α´ βαθμού μύηση των μυστών, και το Ιερό, όπου λάμβανε χώρα η εποπτεία, δηλαδή η β´ βαθμού μύηση των μυστών, καθώς και το Θέατρο.
Το πιο γνωστό όμως και από τα πλέον σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα στο χώρο αυτό είναι το περίφημο άγαλμα της Νίκης της Σαμοθράκης του Ρόδιου γλύπτη Πυθόκριτου, που σήμερα εκτίθεται στο μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι, και το οποίο φέρεται ότι κοσμούσε νοτίως του Ιερού μια κρήνη σε σχήμα πλώρης πλοίου.
Η φήμη των Μυστηρίων αυτών ήταν πολύ μεγάλη τόσο κατά την ελληνιστική, όσο και κατά τη ρωμαϊκή περίοδο. Είναι δε ιδιαίτερα χαρακτηριστικό ότι ανάμεσα στους πιο γνωστούς μύστες τους ήταν οι γονείς του Μ. Αλεξάνδρου, Φίλιππος Β΄ ο Μακεδών και Ολυμπιάδα, η οποία μάλιστα φέρεται ότι ήταν και πρωθιέρεια των Mυστηρίων.
Ο ίδιος ο Μ. Αλέξανδρος φέρεται ότι υπήρξε, επίσης, μύστης και ιερέας τους. Από την άλλη πλευρά, οι Ρωμαίοι επέδειξαν και αυτοί έναν ιδιαίτερο σεβασμό στο νησί όχι μόνο λόγω των Μυστηρίων, αλλά και διότι από εδώ καταγόταν ο Δάρδανος, πρόγονος του γενάρχη τους Αινεία.
Έως και πολύ πρόσφατα μοναδικό ενθύμιο της διανυκτέρευσης του Αποστόλου Παύλου στη Σαμοθράκη ήταν τα ερείπια ενός παλαιοχριστιανικού ναού στην Παλαιόπολη.
Ωστόσο, το 2008 ανεγέρθηκε κατόπιν ενεργειών της τοπικής Εκκλησίας, στο σημείο που φέρεται να περπάτησε και να διανυκτέρευσε ο Απόστολος Παύλος, μνημείο-προσκύνημα, το «στασίδι του Αποστόλου Παύλου».
Στο λιτό αυτό αρχιτεκτονικό οικοδόμημα, κτισμένο από ξύλο και πέτρα, στα πρότυπα της ντόπιας αρχιτεκτονικής τεχνοτροπίας, εκτίθενται και μία σειρά ψηφιδωτών έργων με θέματα από στιγμές της σύντομης ιεραποστολικής δράσης του Παύλου στη Σαμοθράκη κατά την εκεί διανυκτέρευσή του.
