Στις 8 Αυγούστου 2016, στο πλαίσιο της παρακολούθησης των Νανόκυκνων και ιδιαίτερα της αναζήτησης της προέλευσης του πληθυσμού που ξεχειμωνιάζει στο Δέλτα του Έβρου, δακτυλιώθηκε ένας ενήλικος αρσενικός Νανόκυκνος στον κόλπο Baidarata (Αυτόνομη Περιοχή των Yamal Nenets, Αρκτική Ρωσία). Το κολάρο που φέρει στο λαιμό του είναι εξοπλισμένο με πομπό (όπου στέλνει δεδομένα κάθε 3 ή 6 ώρες μέσω του δικτύου GSM) και έχει τον μοναδικό κωδικό 611Χ. Το ταίρι του δακτυλιώθηκε (601Χ) επίσης, αλλά αυτό δεν είναι εξοπλισμένο με πομπό. Το ζευγάρι είχε και 4 νεαρά κυκνάκια.
Ο Νανόκυκνος (μαζί με 9 ακόμα) πιάστηκε κατά τη διάρκεια της πτερόρροιας (περίοδος όπου τα πουλιά «χάνουν» και επανακτούν όλο το πτέρωμα τους). Κατά τη διάρκεια της έρευνας χρησιμοποιήθηκαν υδροπλάνα για να προσεγγιστούν οι κύκνοι, ένα για να φτάσουν οι επιστήμονες στην ευρύτερη περιοχή και ένα μικρότερο για την αναζήτηση κύκνων στον ωκεανό της Αρκτικής και της παρακείμενης τούνδρας.
Ο Νανόκυκνος με τον πομπό 611X ξεκίνησε το ταξίδι του από την τούνδρα στις 23/09 και μετά από 6 ώρες και καλύπτοντας 200 χιλιόμετρα έκανε στάση στο Δέλτα του Όμπ μέχρι τις 27/09, όπου έφυγε και για 48 ώρες και 1300 χιλιόμετρα ταξίδεψε ασταμάτητα με κατεύθυνση νότια διασχίζοντας όλη τη Σιβηρία! Στις 29/9 (12:00) έφτασε στη νότια Ρωσία για μια σύντομη στάση (18 ώρες) και ξεκίνησε ξανά το ταξίδι του για επιπλέον 110 χιλιόμετρα για να φθάσει βόρεια του Καζακστάν, όπου σταμάτησε (για ανεφοδιασμό!) μέχρι τις 15/10.
Ο Νανόκυκνος 611X ξεκίνησε ξανά για ένα ταξίδι απόστασης 800 χιλιομέτρων σε μια λίμνη βόρεια της λίμνης Αράλης όπου σταματά από 17/10 μέχρι 23/10. Στη συνέχεια, ταξίδεψε μια απόσταση 850 χιλιομέτρων για να φτάσει 24 ώρες μετά στο Δέλτα του Βόλγα, βόρεια της Κασπίας θάλασσας. Παραμένει μέχρι τις 04/11 για «ανεφοδιασμό» στα εκτεταμένα έλη του δέλτα του Βόλγα στα σύνορα μεταξύ της Ρωσίας και του Καζακστάν. Επόμενη στάση ήταν η Ουκρανία μετά από μια σειρά μικρότερων πτήσεων: στις 07/11 ήταν στον υγρότοπο του Syvash μετά από 1200 χλμ πτήσης, όπου μένει εκεί μέχρι 30/11.
Την ίδια ημέρα (30/11) στις 00:00 ξεκίνησε ξανά το ταξίδι του για να φτάσει τελικά το Δέλτα του Έβρου στις 01/12 στις 12:00, έχοντας διανύσει 1150 χιλιόμετρα, συμπεριλαμβανομένων των πτήσεων από και προς τη δυτική Τουρκία.
Μεταξύ 8 Αυγούστου 2016 και 12 Δεκεμβρίου 2016 (= 116 ημέρες) ο Νανόκυκνος ταξίδεψε από τον Αρκτικό Ωκεανό στο Αιγαίο Πέλαγος, επισκέτποντας 5 χώρες (Ρωσία, Καζακστάν, Ουκρανία, Τουρκία, Ελλάδα). Ταξίδεψε 9.769 χιλιόμετρα μεταξύ της περιοχής αναπαραγωγής και διαχείμασης και επιπλέον 1.100 χιλιομέτρα μεταξύ των ενδιάμεσων στάσεων.
Η Οδύσσεια του Νανόκυκνου είναι ένα πρόγραμμα παρακολούθησης του Βασιλικού Ινστιτούτου Φυσικών Επιστημών του Βελγίου σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Οικολογίας και Εξέλιξης της A.N. Severtsov Ρωσικής Ακαδημίας, το Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών της Θεσσαλονίκης και το Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Δέλτα Έβρου.
Το πρόγραμμα έχει ως στόχο να κατανοηθεί από που έρχονται οι Νανόκυκνοι που διαχειμάζουν στο Εθνικό Πάρκο Δέλτα Έβρου, οι οποίοι εμφανίστηκαν σε μεγάλους πληθυσμούς μόλις πρόσφατα στην περιοχή. Τα τελευταία δέκα χρόνια το είδος παρουσιάζει γεωμετρική αύξηση χρόνο με το χρόνο, από το 2005 που παρατηρήθηκαν 30 άτομα και το 2006, 473 άτομα. Το 2014 καταγράφηκαν 4.500 Νανόκυκνοι ενώ τον περσινό χειμώνα καταγράφηκαν 8.400 Νανόκυκνοι. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το γεγονός ότι οι Νανόκυκνοι χρησιμοποιούν και την ελληνική και την τουρκική πλευρά του Δέλτα κατά τη χειμερινή τους παρουσία (σύμφωνα με τα δεδομένα που αποστέλλει ο πομπός και τις παρατηρήσεις από το επιστημονικό προσωπικό του Φορέα), καθώς η πρώτη αποτελεί ένα ασφαλές καταφύγιο, κυρίως για κούρνιασμα, ενώ η δεύτερη μια περιοχή πλούσια σε τροφή, εξαιτίας των μεγάλων εκτάσεων με καλλιέργειες ρυζιού.
Ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Δέλτα Έβρου συνεχίζει την παρακολούθηση του είδους, όπως επίσης και τι χρειάζεται για να εξασφαλιστεί η διατήρησή του στο Δέλτα του Έβρου.
evros-delta.gr
