Σημαντικές αλλαγές όσον αφορά τη διεξαγωγή των εθνικών εκλογών σχεδιάζει το υπουργείο Εσωτερικών, οι οποίες θα εφαρμοστούν από τις βουλευτικές κάλπες του 2027. Η Ελλάδα ετοιμάζεται να μπει σε μια νέα εποχή, καθώς αναμένεται πως θα υπάρξουν βασικές παρεμβάσεις: η εισαγωγή ενός ενιαίου και απλού ψηφοδελτίου και η διευκόλυνση της ψήφου των Ελλήνων του εξωτερικού μέσω επιστολικής ψήφου.
Μέχρι σήμερα, οι εκλογείς παραλάμβαναν στο εκλογικό κέντρο μια σειρά από ξεχωριστά ψηφοδέλτια για κάθε κόμμα, με αποτέλεσμα ο πολίτης να εισέρχεται στο παραβάν με έναν πάκο από χαρτιά. Αυτή η πρακτική όμως έχει σημαντικό κόστος, τόσο οικονομικό όσο και περιβαλλοντικό, καθώς κάθε φορά που έχουμε εκλογές παράγονταν και πετιόνταν εκατομμύρια ψηφοδέλτια.
Με τη νέα πρόταση, οι ψηφοφόροι θα λαμβάνουν ένα ενιαίο ψηφοδέλτιο σε μορφή μίας και μόνο σελίδας. Στη μία πλευρά του θα αναγράφονται όλα τα κόμματα, από τα οποία θα μπορούν να επιλέξουν, ενώ στην άλλη πλευρά θα υπάρχουν αριθμημένα κουτάκια. Αυτά τα κουτάκια θα αντιστοιχούν στους υποψήφιους κάθε κόμματος. Οι πολίτες θα μπορούν να συμβουλεύονται ένα συνοδευτικό βιβλιαράκι για να δουν ποιος αριθμός αντιστοιχεί στον υποψήφιο της προτίμησής τους.
Η αλλαγή αυτή εκτιμάται ότι θα μειώσει δραστικά τη χρήση χαρτιού. Σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, περισσότερα από 120 εκατομμύρια ψηφοδέλτια καταλήγουν στα σκουπίδια, με τους τόνους χαρτιού που απαιτούνται να ξεπερνούν τους 5.000. Σύμφωνα με περιβαλλοντικές οργανώσεις, μόνο για τις ευρωεκλογές του 2019 στην Ευρώπη, χρειάστηκε να κοπούν 150.000 δέντρα. Με το νέο ψηφοδέλτιο θα υπάρχει μια ξεκάθαρη περιβαλλοντική υπευθυνότητα.
Επιστολική ψήφος για τους Έλληνες του εξωτερικού
Μια άλλη μεγάλη αλλαγή που ετοιμάζει το υπουργείο Εσωτερικών αφορά την επιστολική ψήφο. Το σχετικό νομοσχέδιο, που θα κατατεθεί προσεχώς στη Βουλή προς συζήτηση και ψήφιση, θα δώσει τη δυνατότητα στους Έλληνες του εξωτερικού να συμμετέχουν στις εθνικές εκλογές από τη χώρα όπου βρίσκονται. Θυμίζουμε πως η επιστολική ψήφος εφαρμόστηκε ήδη στις περσινές ευρωεκλογές, όπου περισσότεροι από 202.000 ψηφοφόροι είχαν εγγραφεί στην ειδική πλατφόρμα. Από αυτούς, περίπου 50.000 ψήφισαν από το εξωτερικό. Αυτή η εμπειρία έδειξε ότι το μέτρο μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά.
Από το υπουργείο εκτιμούν πως η συμμετοχή των ομογενών μας στις βουλευτικές εκλογές θα είναι ξεκάθαρα πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με τις ευρωκάλπες. Η εμπειρία από τις ευρωεκλογές έδειξε ότι οι ψηφοφόροι εκτός Ευρώπης, καθώς και όσοι ζουν στη Μεγάλη Βρετανία, όπου το Brexit δημιούργησε επιπλέον δυσκολίες, δεν συμμετείχαν σε μεγάλο βαθμό. Ωστόσο, οι εθνικές εκλογές θεωρούνται πιο σημαντικές, και γι’ αυτό αναμένεται μεγαλύτερη συμμετοχή.
Η αλήθεια είναι πως εκτός από τους Έλληνες του εξωτερικού, εξετάζεται η δυνατότητα να εφαρμοστεί η επιστολική ψήφος και για τους εκλογείς εντός της χώρας. Ωστόσο, η εφαρμογή αυτή αντιμετωπίζει συνταγματικά εμπόδια. Το Σύνταγμα προβλέπει ταυτόχρονη ψηφοφορία στις εθνικές εκλογές, κάτι που σημαίνει ότι θα πρέπει να εξεταστεί αν είναι δυνατή η εφαρμογή της επιστολικής ψήφου χωρίς συνταγματική αναθεώρηση. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει δηλώσει ότι η επιστολική ψήφος είναι ένα μέτρο που ενισχύει τη συμμετοχή στις εκλογές και προάγει τη δημοκρατία, ειδικά σε μια εποχή που παρατηρείται μειωμένη συμμετοχή των πολιτών. Εάν τελικά εφαρμοστεί, οι εκλογείς εντός Ελλάδας που θα επιλέξουν την επιστολική ψήφο, πιθανότατα θα ψηφίζουν μόνο για το ψηφοδέλτιο Επικρατείας.
