Η μηνιγγίτιδα είναι μια φλεγμονή των μεμβρανών που καλύπτουν τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό και προκαλείται από προσβολή τους από κάποιο βακτήριο ή ιό.
Η βακτηριακή μηνιγγίτιδα είναι μια απειλητική για τη ζωή ασθένεια που οφείλεται σε βακτηριακή λοίμωξη των μηνίγγων. Πέρα από τη νεογνική περίοδο, οι 3 πιο κοινοί οργανισμοί που προκαλούν οξεία βακτηριακή μηνιγγίτιδα είναι Streptococcus pneumoniae, Neisseria meningitidis, και Haemophilus influenzae τύπου b (Hib). Δεδομένου ότι ο εμβολιασμός για αιμόφιλο, πνευμονιόκοκκο και μηνιγγιτιδόκοκκο τύπου C είναι υποχρεωτικός κι εφαρμόζεται σε όλα τα βρέφη από 2 μηνών, η συχνότητα εμφάνισης της μηνιγγίτιδας έχει μειωθεί δραματικά. Δυστυχώς υπάρχουν βακτήρια όπως ο μηνιγγιτιδόκοκκος τύπου Β που προκαλεί συχνά μηνιγγίτιδα και δεν έχουμε ακόμα αποτελεσματικό εμβόλιο για την καταπολέμησή του.
Αν υποπτευόμαστε ότι ένα παιδί πάσχει από μηνιγγίτιδα πρέπει γρήγορα να διακομιστεί στο τμήμα επειγόντων περιστατικών του νοσοκομείου ώστε να ελεγχθεί η θερμοκρασία του, η πίεση του, η αναπνευστική συχνότητα, οι παλμοί, και το οξυγόνο στο αίμα του. Μετά από τον έλεγχο των αεραγωγών του παιδιού, την αναπνοή και την κυκλοφορία, ο γιατρός εξετάζει πλήρως το παιδί ψάχνοντας για μια εστιακή πηγή λοίμωξης και αξιολογεί οποιαδήποτε μεταβολή της νοητικής κατάστασης. Αν το παιδί είναι ύποπτο για νόσηση από μηνιγγίτιδα, υπάρχουν αρκετές δοκιμασίες και διαδικασίες που απαιτούνται για την διερεύνηση και τον καθορισμό της διάγνωσης με κύρια την οσφυϊονωτιαία παρακέντηση.
Η πιο σημαντική εργαστηριακή μελέτη είναι η εξέταση του ΕΝΥ. Η οσφυϊονωτιαία παρακέντηση είναι η λήψη εγκεφαλονωτιαίου υγρού για να εξεταστεί στο εργαστήριο για τις παρακάτω παραμέτρους:
• Μέτρηση κυττάρων και τύπος κυττάρων
• Μέτρηση γλυκόζης
• Μέτρηση πρωτεΐνης και αντιγόνων
• Gram χρώση
• Καλλιέργεια βακίλων ή μυκήτων και ευαισθησία τους σε αντιβιοτικά
Η οσφυϊονωτιαία παρακέντηση γίνεται με την τοποθέτηση του ασθενούς σε πλάγια θέση εφαρμόζοντας τοπικό αναισθητικό, και εισάγοντας προσεχτικά μια λεπτή βελόνα μεταξύ δυο οστών της οσφυϊκής περιοχής της σπονδυλικής στήλης, μέχρι να εισχωρήσει στο νωτιαίο σωλήνα για τη συλλογή του εγκεφαλονωτιαίου υγρού. Η αρχική εμφάνιση του υγρού μπορεί να δώσει στον γιατρό μια ένδειξη της φύσης της μόλυνσης π.χ.: θολό ENY υποδεικνύει υψηλότερα επίπεδα της πρωτεΐνης, λευκών και ερυθρών αιμοσφαιρίων και / ή βακτήρια, και συνεπώς μπορεί να υποδηλώνει βακτηριακή μηνιγγίτιδα.
Βακτηριακή μηνιγγίτιδα
• Λευκά αιμοσφαιρίων (WBC) πάνω από 1000/mm3 συνήθως προκαλούνται από βακτηριακές λοιμώξεις. Μετρήσεις από 500-1000/mm3 μπορεί να είναι βακτηριακή ή ιογενής μηνιγγίτιδα και χρήζουν περαιτέρω αξιολόγησης.
•Η Gram χρώση μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση, αλλά δεν είναι εξέταση με μεγάλη ευαισθησία και ειδικότητα οπότε πρέπει να προχωράμε και σε καλλιέργεια.
• Η συγκέντρωση πρωτεΐνης συνήθως είναι αυξημένη σε βακτηριακή μηνιγγίτιδα.
• Η γλυκόζη συνήθως μειώνεται στη βακτηριακή μηνιγγίτιδα . Η φυσιολογική γλυκόζη στο ΕΝΥ πρέπει να είναι μεγαλύτερη από τα δύο τρίτα της γλυκόζης ορού. Επίπεδα λιγότερο από το 50% γλυκόζης ορού είναι ενδεικτικά της βακτηριακής μηνιγγίτιδας.
• Δοκιμασίες συγκόλλησης λατέξ είναι διαθέσιμες για τον έλεγχο της S pneumoniae, του Η influenzae,του Streptococcus της ομάδας Β, και της Ν meningitidis. Ένα αρνητικό αποτέλεσμα, ωστόσο, δεν αποκλείει βακτηριακή λοίμωξη.
• Η λήψη αντιβιοτικού πριν την παρακέντηση οδηγεί σε αποστείρωση του ΕΝΥ, οπότε η αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης (PCR) μπορεί να έχει σημαντικό ρόλο στον προσδιορισμό του παθογόνου μικροοργανισμού. Με την PCR είμαστε σε θέση να προσδιορίσουμε το παθογόνο γρήγορα και με ακρίβεια.
Ιογενής μηνιγγίτιδα
• Η μέτρηση των λευκών αιμοσφαιρίων WBC σε ιογενή μηνιγγίτιδα είναι συνήθως κάτω από 500/mm3, με περισσότερα από 50% λεμφοκύτταρα.
• Η πρωτεΐνη μπορεί να είναι αυξημένη.
• Το επίπεδο της γλυκόζης μπορεί να είναι φυσιολογικό ή χαμηλό.
•Η χρώση κατά Gram είναι αρνητική.
Τραυματική Οσφυϊονωτιαία παρακέντηση
• Εάν συμβεί αιμορραγία κατά τη διάρκεια της διαδικασίας και το ΕΝΥ περιέχει αίμα, η ερμηνεία γίνεται πολύ δύσκολη οπότε επαναλαμβάνουμε αργότερα την διαδικασία. Όμως περιμένοντας την καλλιέργεια του ΕΝΥ χορηγούμε πάντα τυφλή θεραπεία.
Αντενδείξεις για Οσφυϊoνωτιαία παρακέντηση
Η οσφυϊονωτιαία παρακέντηση αντενδείκνυται σε ορισμένες από τις ακόλουθες συνθήκες:
• Ασταθής ασθενής με υπόταση ή αναπνευστική δυσχέρεια μπορεί να μην είναι σε θέση να ανεχτεί τη διαδικασία.
• Υποψία αποστήματος του εγκεφάλου, όγκοι του εγκεφάλου ή άλλη αιτία αυξημένης ενδοκρανιακής πίεσης.
• Λοίμωξεις δέρματος στην οσφυϊκή μοίρα της παρακέντησης.
