Εμπεριστατωμένη και επιστημονικά καταρτισμένη άποψη για διαχείριση στην πηγή του προβλήματος στη Σαμοθράκη, κατέθεσε η οικολογική εταιρία Έβρου.
Η πρόταση για την εξασφάλιση της διαχείρισης- προστασίας δασικού όγκου Σαμοθράκης, αποτελεί μία κραυγή αγωνίας για να μη μετατραπεί σε βραχονησίδα η Σαμοθράκη, απεστάλη σε αρμόδιους φορείς, στα πολιτικά κόμματα και στο γραφείο του πρωθυπουργού.
Η πρόταση της οικολογικής εταιρίας.
Πριν από μερικές μέρες μια καταρρακτώδης βροχή στη Σαμοθράκη προκάλεσε πρωτοφανή ίσως καταστροφικά αποτελέσματα στο νησί και αυτό προβληματίζει κάθε ευαίσθητο πολίτη. Μεταξύ αυτών και εμάς της Οικολογικής Εταιρείας Έβρου. Στην προσπάθεια μας να συμβάλλουμε σε μια δημιουργική και αποτελεσματική ανταλλαγή απόψεων για την διαμόρφωση πρότασης κατά το δυνατόν ολοκληρωμένης, ώστε παρόμοια ακραία καιρικά φαινόμενα στο μέλλον να επιφέρουν σαφώς μικρότερες αρνητικές επιπτώσεις, καταθέτουμε με αυτό το κείμενο τις προτάσεις μας.
Σε αυτό παραθέτουμε. α) Τα ιδιαίτερα φυσικά χαρακτηριστικά του νησιού που λαμβάνουμε υπόψη για την διαμόρφωση των προτάσεων. β) Το ιστορικό ενεργειών για την περιβαλλοντική προστασία, την ανάδειξη του φυσικού κάλλους, και τα οικονομικά οφέλη που προκύπτουν εξ αυτών. γ) Τις προτάσεις μας που θεωρούμε ότι αποτελούν συνέχεια των μέχρι τώρα ενεργειών.
α) Τα ιδιαίτερα φυσικά χαρακτηριστικά του νησιού.
1)Μικρό νησί σε έκταση μόλις 178000 στρεμμάτων και με ιδιαίτερα μεγάλο υψόμετρο (1611 μ στο Φεγγάρι). Πέρα από αυτό υπάρχουν άλλες πέντε κορυφές με υψόμετρο από 1260 μέτρα έως τα 1455.
2) Κατακλύζεται από αμέτρητα ρυάκια, πολλούς χείμαρρους με ροή υδάτων σε όλη τη διάρκεια του έτους, υπάρχουν πολλές μικρές λίμνες και καταρράκτες, και μεγάλος αριθμός πηγών.
3)Μεγάλες εγκάρσιες κλίσεις στον ορεινό- δασικό όγκο που καταλαμβάνει περίπου το 80% από την συνολική έκταση του νησιού.
4)Υψηλή βιοποικιλότητα της χλωρίδας με ενδημικά είδη (Campanula samothracica, Anchusa samothracica , Allium samothracicum, Erysimum Krendlii), Drymocallis halacsyana (απαντάται μόνο στο Φεγγάρι), και αρκετά άλλα πολύ σπάνια φυτικά είδη όπως το Dianthus arpadiamus που απαντάται στο Φεγγάρι.
5) Δύο από τα ιδιαίτερα φυσικά χαρακτηριστικά της Σαμοθράκης (μικρό νησί με τεράστιο ορεινό- δασικό όγκο) κατατάσσουν το νησί στα ευπαθή οικοσυστήματα. Τα οικοσυστήματα αυτά μπορούν να συνυπάρχουν με τα ανθρωπογενή συστήματα , όμως απορρυθμίζονται από την δυσμενή επίδραση των ανθρωπογενών .
β) Ιστορικό ενεργειών για την περιβαλλοντική προστασία, την ανάδειξη του φυσικού κάλλους, και τα οικονομικά οφέλη που προκύπτουν εξ αυτών
1) Ο Δήμαρχος κ. Πετρούδας το 1997 σε ρεπορτάζ έγκριτης εφημερίδας για την κτηνοτροφία πρότεινε να δοθούν επιδοτήσεις για να μειωθούν οι αίγες που έχουν φθάσει στο σημείο να τρώνε ακόμη και τα ανεπτυγμένα φυτά. Τρώνε ακόμη και τις ελιές. Στο ίδιο ρεπορτάζ ο δασοφύλακας Β. Βασιλούδιας είπε ότι το νησί θα καταστραφεί γιατί τα κατσίκια τρώνε ακόμη και τις ρίζες.
2) Ο Δήμαρχος κ. Χανός με ανοικτή επιστολή στον Υπουργό Γεωργίας πρόβαλε την ανάγκη για αειφορική περιβαλλοντική ανάπτυξη, για την προστασία του δασικού πλούτου από την υπερβόσκηση, για την ανάπτυξη παραδοσιακών και βιολογικών καλλιεργειών, και για αποτελεσματικά μέτρα πρόληψης των πυρκαγιών. Το 2000 ως εισηγητής στο πανεπιστήμιο του Αιγαίου πρότεινε την αξιοποίηση του ορεινού όγκου Φεγγάρι με ορειβατικά μονοπάτια, καταφύγια, ανάπτυξη πανίδας χλωρίδας ,καθώς και των θερμών πηγών, και αναφέρθηκε στην κτηνοτροφία που καταστρέφει την χλωρίδα.
3) Το τμήμα Δασολογίας και Φυσικού περιβάλλοντος στο ΔΠΘ το 1986 υπολόγισε την βοσκοικανότητα του νησιού σε μόλις 10332 ζωικές μονάδες, ενώ την ίδια εποχή εκτρέφονταν 51137 χιλιάδες αίγες και πρόβατα.
4) Εκπρόσωπος της Οικολογικής Εταιρείας σε ανοικτή εκδήλωση του Δήμου εισηγήθηκε με θέμα «Πόσο παραγωγική είναι σήμερα η κτηνοτροφία στη Σαμοθράκη;» , ανέπτυξε τα αρνητικά αποτελέσματα από την υπερβόσκηση για την τοπική οικονομία και την περιβαλλοντική προστασία.
5) Το Δασαρχείο Αλεξανδρούπολης το 1996 εξέδωσε δασική αστυνομική διάταξη βοσκής με την οποία απαγόρευσε τη βοσκή στο δάσος Μαρτίνι για 10 χρόνια.
6)Τον Απρίλη του 1997 η Οικολογική Εταιρεία κατέθεσε έγγραφα στο Δημοτικό Συμβούλιο Σαμοθράκης και στο Νομαρχιακό Συμβούλιο Έβρου την πρόταση της για κήρυξη εθνικού δρυμού στο Μαρτίνι και τις συνεχόμενες υψηλές κορυφές της Σαμοθράκης. Με ομόφωνη απόφαση του το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε την κήρυξη, και το Νομαρχιακό Συμβούλιο αποφάσισε το ίδιο με σχεδόν ομόφωνη απόφαση.
7)Το 1998 το Δασαρχείο Αλεξανδρούπολης εισηγήθηκε την κήρυξη εθνικού Δρυμού στην Σαμοθράκη, η Διεύθυνση Δασών Έβρου συμφώνησε με την πρόταση και
πρότεινε στα Υπουργεία Γεωργίας και ΥΠΕΧΩΔΕ τα σχετικά για την σύνταξη της ειδικής περιβαλλοντικής μελέτης για τον Εθνικό δρυμό. Στη συνέχεια το Δασαρχείο Αλεξανδρούπολης συνέταξε τις προδιαγραφές για την ειδική περιβαλλοντική μελέτη του Εθνικού δρυμού. Αυτές εγκρίθηκαν από τα Υπουργεία Γεωργίας και ΥΠΕΧΩΔΕ.
8) Στις 30-1-2013 η Οικολογική Εταιρεία με έγγραφο της στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας Θράκης αναφέρθηκε στην παράνομη υλοτομία και την υπερβόσκηση που σε συνδυασμό με την τοπογραφική διαμόρφωση του νησιού συμβάλουν ώστε οι βροχοπτώσεις να προκαλούν αποσάθρωση και διάβρωση των πετρωμάτων που τα παρασύρουν προς τα κατάντη, δηλαδή στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις, τους οικισμούς, τους δρόμους, όπου προκαλούνται ανυπολόγιστες ζημιές στην τοπική οικονομία και ενίοτε στο εθνικό δίκτυο .Τόνισε ότι εφόσον το έδαφος χάνει την φυσική προστασία από τα δένδρα συνέπεια της παράνομης και εκτεταμένης υλοτομίας, μοιραία οι χείμαρροι θα παρασύρουν στο ορμητικό διάβα τους πέτρες, χώματα , κλπ.
9) Έκταση 164.000 στρεμμάτων της Σαμοθράκης αναγνωρίσθηκε από το Ελληνικό κράτος ως προστατευόμενη περιοχή και εντάχθηκε στις περιοχές NATURA 2000.
γ) Προτάσεις
Οι τοπικές δασικές υπηρεσίες αναγνωρίζοντας την ιδιαίτερη και μεγάλη οικολογική αξία του ορεινού όγκου της Σαμοθράκης εισηγήθηκαν στο Υπουργείο Γεωργίας την κήρυξη εθνικού δρυμού στην ορεινή περιοχή. Το Ελληνικό Δημόσιο (Υπουργεία) αναγνωρίζοντας την ιδιαίτερη και μεγάλη οικολογική αξία του ορεινού όγκου ενέταξε το 92% της συνολικής έκτασης του νησιού στις προστατευόμενες περιοχές του δικτύου NATURA 2000, και ενέκρινε τις προδιαγραφές της ειδικής περιβαλλοντικής μελέτης για τον Εθνικό δρυμό. Παρόλα αυτά για αυτόν τον μοναδικό για μικρό νησί ορεινό – δασικό όγκο δεν έχει συνταχθεί, δεν έχει εγκριθεί, και φυσικά δεν εφαρμόσθηκε καμιά μελέτη που να αφορά την προστασία και την αειφορική διαχείριση των φυσικών πόρων . Σε κάθε δάσος- δασικό σύμπλεγμα συντάσσεται και εφαρμόζεται το προβλεπόμενο από την νομοθεσία Σχέδιο διαχείρισης και προστασίας (Διαχειριστική μελέτη). Ο ορεινός- δασικός όγκος της Σαμοθράκης με την αναγνωρισμένη αρμοδίως οικολογική αξία δικαιούται την σύνταξη και εφαρμογή ενός σχεδίου διαχείρισης και προστασίας όλης ανεξαιρέτως της δασικής έκτασης ανεξάρτητα από το ιδιοκτησιακό καθεστώς που ισχύει. Σε αυτήν την μελέτη περιγράφονται όλες οι συνθήκες (ιδιοκτησία ,δίκαιο ξύλευσης, δίκαιο βοσκής, κοινωνικές, οικονομικές, φυσικές, υδρολογικές κλιματικές, βλαστητικές κλπ), περιγράφονται οι προστατευτικές επιδράσεις και οι προστατευόμενες περιοχές. Ακολουθεί η ειδική περιγραφή όλων των δασικών μορφών (δάση , δασικές εκτάσεις, εκτάσεις γυμνές από δασική βλάστηση).Στη
συνέχεια περιγράφονται οι κύριες καρπώσεις με τον πίνακα υλοτομίας , καθώς και οι δευτερεύουσες καρπώσεις (βοσκή, καύσιμη ύλη, τουρισμός κλπ), και οι αναδασώσεις. Η μελέτη ολοκληρώνεται με α) το σχέδιο βελτίωσης κάποιων ειδών του δάσους, β) την διαχείριση των υδάτων και την αντιπλημμυρική προστασία που είναι επίκαιρη και άκρως απαραίτητη μετά την πρόσφατη καταρρακτώδη και καταστροφική βροχή στις 25 Σεπτεμβρίου, γ) το σχέδιο οργάνωσης δασικής αναψυχής, δ) το σχέδιο βελτίωσης των βοσκοτόπων και των εκτάσεων που βοσκούνται. Η εφαρμογή του σχεδίου διαχείρισης και προστασίας όλου του ορεινού- δασικού όγκου της Σαμοθράκης που συνεπάγεται την επένδυση από το δημόσιο σημαντικού χρηματικού ποσού, θα επιφέρει σε ικανοποιητικό βαθμό την επανεγκατάσταση της δασικής βλάστησης και έτσι θα αποτρέπονται τόσο η αποσάθρωση και διάβρωση των πετρωμάτων καθότι το έδαφος θα αποκτήσει εκ νέου την φυσική προστασία από τα δένδρα, όσο και τα περιστατικά με καταστρεπτικές πλημμύρες. Πέραν αυτών θα συμβάλει στην βελτίωση της τοπικής οικονομίας με τις κύριες και τις δευτερεύουσες καρπώσεις που θα προκύψουν από την εφαρμογή της μελέτης.
Θεωρούμε ότι η Δημοτική αρχή της Σαμοθράκης πρωτίστως οφείλει να διεκδικήσει από την Πολιτεία την σύνταξη και εφαρμογή του σχεδίου διαχείρισης και προστασίας του ορεινού δασικού όγκου που είναι πρώτης προτεραιότητας για να προστατευθεί το δάσος, οι τεχνικές υποδομές στο νησί, καθώς και η τοπική ιδιωτική οικονομία , οπότε στην συνέχεια θα έχει και την ευκαιρία να υπενθυμίσει στους αρμόδιους την χρόνια εκκρεμότητα και στασιμότητα στην διαδικασία για την κήρυξη του Εθνικού δρυμού Σάος- Μαρτίνι Σαμοθράκης,(Εθνικό Πάρκο Σάος- Μαρτίνι)
Εάν υλοποιηθούν οι δυο παραπάνω προτάσεις, τότε η κάθε μια θα έχει ως συνακόλουθο την ενδυνάμωση του Δήμου και του Δασονομείου με το απαιτούμενο προσωπικό, καθώς και την ενίσχυση του νησιώτικου Δήμου Σαμοθράκης με τον απαραίτητο υλικοτεχνικό εξοπλισμό.
Αλεξανδρούπολη 15-10-2017.
Για την Οικολογική Εταιρεία Έβρου
Γιώργος Δεμερίδης
Δασολόγος
