Απορριπτική και συνάμα αμήχανη, ήταν η απάντηση της βρετανίδας πρωθυπουργού, Λιζ Τρας, σε ερώτηση δημοσιογράφου, σχετικά με τον επαναπατρισμό των Μαρμάρων.. Χαρακτηριστικά υπογράμμισε ότι «Δεν το υποστηρίζω αυτό». Ωστόσο, την παραπάνω άποψη, φαίνεται να μην τη συμμερίζεται ένας σημαντικός αριθμός στελεχών και βουλευτών του κυβερνώντος κόμματος, οι οποίοι κρατούν σαφώς μια πιο θετική στάση. Βέβαια, αξίζει να τονιστεί , ότι το τελευταίο χρονικό διάστημα, παρασκηνιακά, υπάρχει ένας «πυρετός» επαφών μεταξύ δεκάδων βουλευτών του Τόρις αλλά και των Εργατικών, που είναι έτοιμοι να στηρίξουν την επανένωση τους.
Και δεν είναι μόνο οι βρετανοί βουλευτές. Υπέρ τάσσονται, ο πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου, βρετανοί δημοσιογράφοι όπως η Μαντλίν Γκραντ, η Σάρα Μπάξτερ κ.α. Αλλά και άνθρωποι του πολιτισμού, όπως ηθοποιοί, καλλιτέχνες, με ορισμένους μάλιστα να είναι παγκοσμίου φήμης. Όπως ο Τζον Μάλκοβιτς, που βρέθηκε πριν από λίγες ημέρες στη χώρα μας. Ακόμα, να μην παραληφθεί να σημειωθεί ότι, και ένα μεγάλο μέρος του βρετανικού πληθυσμού, απαντάει θετικά στο ερώτημα για το αν πρέπει να επιστρέψουν τα Μάρμαρα στην Αθήνα. Ενδεικτικά, μια δημοσκόπηση, η οποία διεξήχθη πριν από λίγες ημέρες και δημοσιεύτηκε στο BBC,έδειξε ότι, μόλις το 16% των συμμετεχόντων Βρετανών υποστήριξε πως τα Γλυπτά πρέπει να μείνουν στη Βρετανία, ενώ, το 54% συμφώνησε με την επιστροφή τους στην Ελλάδα. Πρόκειται για μία ακόμη θετική εξέλιξη στο πάγιο αίτημα της Ελλάδος για την επανασύνδεση των Γλυπτών του Φειδία.
Μεγάλη παράλειψη θα ήταν να μην αναφερθεί, ότι στη λίστα με τους θετικά προσκείμενους, κατατάσσεται και ένας μεγάλος ένθερμος υποστηρικτής, ο οποίος είναι μέλος της Βουλής των Λόρδων και πρώην Υπουργός Πολιτισμού (2010-2016), λόρδος Εντ Βάιζει, ο οποίος εξέφρασε με θετικό πρόσημο το γεγονός, ότι «μια συμφωνία είναι κοντά». Άλλωστε, την Πέμπτη (13/10), είχε προγραμματιστεί ένα ντιμπέιτ στη Βουλή των Λόρδων σχετικά με τα μουσεία και τον περιορισμό της απομάκρυνσης αντικειμένων από τις συλλογές τους. Δυστυχώς, η κυβέρνηση της Βρετανίας, αρνείται πεισματικά, να αλλάξει τον νόμο. Πιο συγκεκριμένα, το Τμήμα Ψηφιακών Μέσων, Πολιτισμού και Αθλητισμού της βρετανικής κυβέρνησης δήλωσε: «Το Βρετανικό Μουσείο εμποδίζεται από νόμο να αφαιρεί αντικείμενα από τις συλλογές του, εκτός από κάποιες λίγες περιστάσεις. Η κυβέρνηση δεν έχει σχέδια να το αλλάξει αυτό».
Για το πώς φτάσαμε στην κλοπή των Γλυπτών, η αφετηρία είναι το μακρινό 1799. Εκείνη τη χρονική περίοδο, η πρωτεύουσα, βρίσκεται υπό οθωμανική κατοχή και η Βρετανία στέλνει ως πρέσβη τον Τόμας Μπρους, Λόρδου του Έλγιν. Μέσα στα επόμενα 5 χρόνια, ο Λόρδος, με τις «ευλογίες» των Οθωμανών, αρχίζει την απογύμνωση του Παρθενώνα. Για να προχωρήσει, φυσικά ο Έλγιν σε αυτήν την ντροπιαστική πράξη, οι Βρετανοί, αποκάλυψαν ότι υπήρξε φιρμάνι, δηλαδή αυτοκρατορική διαταγή. Επί 4 χρόνια, ο Λόρδος, κατάφερε και ξήλωσε τα Μάρμαρα και το 1806 τα έστειλε στη Βρετανία μαζί με άλλα τεχνουργήματα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, ανάμεσά τους και μια Καρυάτιδα. Να ειπωθεί, ότι όταν γίνεται αναφορά για τα Γλυπτά του Παρθενώνα, ουσιαστικά μιλάμε για μια συλλογή γλυπτών. Η εν λόγω συλλογή γλυπτών περιλαμβάνει μερικά από τα γλυπτά των αετωμάτων, των μετοπών, που απεικονίζουν μάχες μεταξύ των Λαπίθων και των Κενταύρων, αλλά και της ζωφόρου του Παρθενώνα που κοσμούσε το ανώτερο τμήμα των τοίχων του σηκού του ναού σε όλο τους το μήκος. Ως εκ τούτου, αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 1/2 από ό,τι απομένει από τον γλυπτό διάκοσμο του Παρθενώνα που διασώθηκε: 75 μέτρα από τα αρχικά 160 μέτρα, 15 από τις 92 μετόπες, 17 τμηματικές μορφές από τα αετώματα, όπως επίσης και άλλα τμήματα της αρχιτεκτονικής. Τα κλοπιμαία του Έλγιν περιλαμβάνουν ακόμη αντικείμενα από άλλα κτήρια της Αθηναϊκής Ακρόπολης: το Ερέχθειο, που μεταβλήθηκε σε ερείπιο κατά τον ελληνικό αγώνα της Ανεξαρτησίας (1821-33), τα Προπύλαια και τον Ναό της Αθηνάς Νίκης. Ο λόρδος Έλγιν πήρε περίπου τα μισά από τα γλυπτά του Παρθενώνα και από τα υπόλοιπα δημιουργήθηκαν εκμαγεία σε γύψο. Έκτοτε τα Μάρμαρα αναφέρονται συχνά ως Ελγίνεια.
Έτσι, προέβη στην πώληση των Μαρμάρων το 1806 στην Βρετανική κυβέρνηση, η οποία τα μετέφερε το 1816 στο Βρετανικό Μουσείο. Πολύ μικρό μέρος της συλλογή κοσμεί διάφορα μουσεία του πλανήτη, όπως στο Παρίσι, το Βατικανό, την Κοπεγχάγη, το Μόναχο και τη Βιέννη.
Τα Γλυπτά του Παρθενώνα, ήρθε ο καιρός να επιστρέψουν στο «σπίτι τους». Δεν αποτελούν μέρος της εθνικής βρετανικής κληρονομιάς αλλά της Ελλάδας. Η χώρα μας διαθέτει ένα από τα λαμπρότερα μουσεία του κόσμου, το Μουσείο της Ακρόπολης, το οποίο είναι απολύτως ικανό, με τις εκσυγχρονισμένες υποδομές του ,να τα φιλοξενήσει. Δεν θεωρούνται απλώς ένα έργο τέχνης. Αποτελούν έναν ισχυρό δεσμό ανάμεσα στους σύγχρονους Έλληνες και τους προγόνους τους. Γι’ αυτό, είναι απαραίτητο να αντιληφθεί, η Βρετανική κυβέρνηση, ότι η Ελλάδα προβαίνει σε μια δίκαιη διεκδίκηση. Και να είναι βέβαιη ότι δεν θα σταματήσει μέχρι να επανενωθεί το σύνολο του γλυπτού διακόσμου και αποκατασταθεί η ακεραιότητα του εξέχοντος αυτού μνημείου.
Ιωάννα Μουμτζίδου
Απόφοιτος του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης.
