Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι μια συχνή πάθηση του πεπτικού με χαρακτηριστικό σύμπτωμα τις συχνές καούρες.
Υπό φυσιολογικές συνθήκες, η τροφή που καταναλώνουμε κατευθύνεται προς το στομάχι διά μέσου του οισοφάγου και παραμένει εκεί ώστε να διασπαστεί χάρη στη συστολή ενός μυώδους δακτυλίου που ονομάζεται κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας. Ο σφιγκτήρας αυτός λειτουργεί σαν βαλβίδα, ώστε να αποτρέψει την αντίστροφη κίνηση της τροφής και των οξέων του στομάχου προς τον οισοφάγο.
Όταν όμως υπάρχει δυσλειτουργία στον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα και αυτός δεν κλείνει εντελώς, τότε διαρρέουν οξέα από το στομάχι προς τον οισοφάγο, προκαλώντας το χαρακτηριστικό αίσθημα καψίματος. Αν δεν αντιμετωπιστεί η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, η επαναλαμβανόμενη επαφή των οξέων με τον οισοφάγο μπορεί να οδηγήσει σε ερεθισμούς ή και σε σοβαρές βλάβες όπως ο οισοφαγικός καρκίνος.
Πέρα από τη φαρμακευτική αγωγή που μπορεί να συστήσει ο γιατρός, ορισμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής είναι δυνατό να μειώσουν αισθητά ή και να αποτρέψουν εντελώς τις κρίσεις καούρας.
1. Απώλεια των περιττών κιλών
Πολυάριθμες επιστημονικές μελέτες έχουν υποδείξει πως υπάρχει μια άμεση σχέση μεταξύ του σωματικού βάρους και της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Όπως εκτιμούν οι ειδικοί, η πίεση που ασκείται στην περιοχή της κοιλιάς λόγω των παραπανίσιων κιλών οδηγεί στη χαλάρωση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα και κατ’ επέκταση στην παλινδρόμηση των οξέων από το στομάχι.
Στο πλαίσιο μελέτης που εξέτασε την επίδραση της απώλειας βάρους σε υπέρβαρους και παχύσαρκους ασθενείς με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, διαπιστώθηκε ότι μετά από ένα εξάμηνο πρόγραμμα αδυνατίσματος ποσοστό 65% των συμμετεχόντων παρουσίασαν πλήρη ύφεση των κρίσεων καούρας και ένα επιπλέον 15% σημαντική βελτίωση στα συμπτώματά τους.
2. Διατροφικό ημερολόγιο
Σε πολλά άτομα με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση οι κρίσεις καούρας εκδηλώνονται μετά την κατανάλωση συγκεκριμένων τροφών. Συνήθως πρόκειται για προϊόντα που περιέχουν καφεΐνη (π.χ. καφές, σοκολάτα), τα αλκοολούχα ποτά, τα λιπαρά ή πικάντικα γεύματα, τα εσπεριδοειδή, την ντομάτα, το σκόρδο και το κρεμμύδι, όμως οι «ένοχες» τροφές μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Έτσι, ένα αναλυτικό διατροφικό ημερολόγιο βοηθά να αναγνωριστούν οι τροφές που πυροδοτούν τις ενοχλήσεις ώστε να περιοριστεί η κατανάλωσή τους.
3. Μικρά και συχνά γεύματα
Πέρα από το είδος των τροφών που καταναλώνονται χρειάζεται προσοχή και ως προς τον προγραμματισμό και το μέγεθος των γευμάτων. Τα μικρά και συχνά γεύματα –τέσσερα με πέντε μέσα στην ημέρα– είναι συνήθως λιγότερο επιβαρυντικά κι έτσι οδηγούν πιο σπάνια σε καούρες.
4. Ανύψωση του κεφαλιού
Τα άτομα με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση συχνά παρουσιάζουν επιδείνωση των συμπτωμάτων τους τις βραδινές ώρες. Η νυχτερινή παλινδρόμηση, όπως ονομάζεται, αποτελεί συνήθως εμπόδιο για έναν καλό και ξεκούραστο ύπνο. Σύμφωνα με μια μικρή μελέτη του 2014, η ανύψωση του κεφαλιού κατά 20 εκατοστά χρησιμοποιώντας ένα επιπλέον μαξιλάρι μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα της νυχτερινής παλινδρόμησης. Μετά από έξι μέρες, ποσοστό 65% των συμμετεχόντων δήλωσαν πως ο ύπνος τους ήταν καλύτερος και με λιγότερες διακοπές μέσα στη νύχτα.
5. Κατανάλωση του βραδινού γεύματος νωρίς
Όσο πιο κοντά στην ώρα του ύπνου καταναλώνεται το βραδινό γεύμα τόσο πιθανότερη είναι μια κρίση καούρας. Σύμφωνα με το Διεθνές Ίδρυμα Λειτουργικών Γαστρεντερικών Διαταραχών (IFFGD), η παραγωγή οξέων στο στομάχι κορυφώνεται κατά τις τρεις πρώτες ώρες που ακολουθούν ένα γεύμα, επομένως καλό είναι το βραδινό να καταναλώνεται τουλάχιστον ένα τρίωρο πριν τον βραδινό ύπνο.
6. Μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, το αλκοόλ συχνά πυροδοτεί ή επιδεινώνει τα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης κι αυτό γιατί ερεθίζει τον οισοφάγο και ταυτόχρονα εμποδίζει την ομαλή λειτουργία του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα και αυξάνει την παραγωγή οξέων στο στομάχι.
Πότε να επισκεφτείτε τον γιατρό
Η Αμερικανική Ένωση Γαστρεντερολογίας (AGA) συνιστά στους ασθενείς να επισκέπτονται τον γιατρό τους αν τα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης επιμένουν ή παρουσιάζουν επιδείνωση σε διάστημα μερικών εβδομάδων.
Άμεση πρέπει να είναι η επίσκεψη στον γιατρό σε περίπτωση που εκδηλωθούν συμπτώματα όπως ο πόνος στο στήθος, η ανεξήγητη απώλεια βάρους, η δυσκολία κατάποσης, ο εμετός με ίχνη αίματος ή τα κόπρανα με ίχνη αίματος. Τα συμπτώματα αυτά, σύμφωνα με την Ένωση, υποδεικνύουν συχνά σοβαρό πρόβλημα υγείας που απαιτεί άμεση ιατρική παρέμβαση.
