Δείτε πως πρέπει να διαβάζετε τις ετικέτες στις συσκευασίες των τροφίμων, προκειμένου να μην επιλέγετε λάθος προϊόντα.
Στις μέρες μας, λόγω της τάσης που ακούει στο όνομα «υγιεινή διατροφή» αλλά και της τεράστιας ποικιλίας προϊόντων στην αγορά, όλο και περισσότεροι από εμάς ξεψαχνίζουν τις πληροφορίες στις συσκευασίες τροφίμων πριν κάνουν τις επιλογές τους.
Τι πληροφορίες μας δίνει η ετικέτα ενός τροφίμου;
Η ισχύουσα νομοθεσία, σύμφωνα με τον ΕΦΕΤ, ορίζει πλέον τις πληροφορίες που πρέπει να αναγράφονται υποχρεωτικά στις συσκευασίες, ανάλογα με το είδος του τροφίμου.
Βασικές πληροφορίες
Εκτός από την ονομασία του και τα στοιχεία της εταιρίας, στις ετικέτες πρέπει να αναγράφονται:
(α) η χώρα καταγωγής/ τόπος προέλευσης,
(β) τα συστατικά, συμπεριλαμβανομένων όσων προκαλούν αλλεργίες (π.χ. αυγό) ή δυσανεξίες (π.χ. γλουτένη),
(γ) η καθαρή ποσότητα του προϊόντος (σε μονάδες όγκου για τα υγρά και σε μονάδες μάζας για τα υπόλοιπα) και ενίοτε συγκεκριμένων συστατικών και
(δ) ο αλκοολικός τίτλος στα ποτά π.χ. η ένδειξη 12%Vol σε ένα μπουκάλι κρασιού.
Πληροφορίες για την ασφάλεια και την χρήση του προϊόντος
Επιπλέον, σε ορισμένα τρόφιμα είναι απαραίτητο να αναγράφονται η ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας (που ορίζει το διάστημα για το οποίο το τρόφιμο διατηρεί τις φυσικοχημικές και οργανοληπτικές του προδιαγραφές), η τελική ημερομηνία ανάλωσης (δηλαδή η ημερομηνία μέχρι την οποία πρέπει να καταναλωθεί ένα ευαλλοίωτο τρόφιμο) και οδηγίες για τη σωστή αποθήκευση και/ή χρήση τους.
Διατροφική αξία
Αναπόσπαστο κομμάτι κάθε ετικέτας αποτελεί η διατροφική δήλωση, όπου βρίσκουμε τις βασικές διατροφικές πληροφορίες του τροφίμου, δηλαδή την ενεργειακή αξία σε θερμίδες (ο αριθμός με την ένδειξη Kcal) και την περιεκτικότητά του σε σημαντικά θρεπτικά συστατικά (πρωτεΐνες, λιπαρά, κορεσμένα, υδατάνθρακες, σάκχαρα, αλάτι). Σε ορισμένες περιπτώσεις, αναγράφονται επιπλέον οι ποσότητες μονοακόρεστων ή/και πολυακόρεστων λιπαρών, φυτικών ινών καθώς και συγκεκριμένων βιταμινών ή ανόργανων συστατικών, όταν υπάρχουν σε σημαντικές ποσότητες στο τρόφιμο. Όλες οι ποσότητες εκφράζονται ανά 100 γρ. ή 100 ml προϊόντος και ανά μερίδα, με την προϋπόθεση να αναφέρεται ο ορισμός της χρησιμοποιούμενης μερίδας και ο αριθμός μερίδων στη συσκευασία. Για τις βιταμίνες και τα ανόργανα συστατικά, οι ποσότητες ανά 100 γρ. ή ml εκφράζονται και ως ποσοστό επί των ημερησίων προσλαμβανομένων ποσοτήτων αναφοράς.
Πώς να διαβάσετε σωστά μια ετικέτα
Οι ετικέτες μπορούν να γίνουν σύμμαχος στην προσπάθειά σας να κάνετε ενημερωμένες επιλογές τροφίμων με στόχο μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή, αρκεί να τις διαβάζετε σωστά και να προσέχετε τα παρακάτω σημεία κλειδιά:
Συστατικά: Τα συστατικά αναγράφονται στις ετικέτες με τη μορφή μιας λίστας με φθίνουσα σειρά βάρους. Αυτό σημαίνει ότι τα συστατικά που αναγράφονται πρώτα είναι τα βασικά συστατικά του τροφίμου. Επομένως ένας τρόπος για να επιτύχετε μια πιο υγιεινή διατροφή είναι να καταναλώνετε με μέτρο τρόφιμα που στις 5 πρώτες θέσεις της λίστας αυτής αναφέρουν συστατικά όπως κορεσμένα/trans λιπαρά, σάκχαρα και αλάτι όπως π.χ. η σοκολάτα. Επιπλέον, αν έχετε κάποια αλλεργία ή δυσανεξία, αναζητήστε το συστατικό στη λίστα (εμφανίζονται με ευδιάκριτους χαρακτήρες).
Μερίδες: Οι μερίδες αποτελούν ένα χρήσιμο εργαλείο για τη σύγκριση παρόμοιων τροφίμων καθώς αναγράφονται σε g ή ml και σε οικείες μονάδες όπως το τεμάχιο ή το φλιτζάνι. Για να επιλέξετε κάποιο τρόφιμο, δώστε προσοχή στην αναγραφόμενη μερίδα και τις θερμίδες (ή/ και τα θρεπτικά συστατικά π.χ. λιπαρά) που περιέχει και σας ενδιαφέρουν. Συγκρίνοντας τις θερμίδες, τα λιπαρά κ.ο.κ. ανά μερίδα ίδιων προϊόντων μπορείτε να αποκτήσετε μια εικόνα για το ποιο τρόφιμο βρίσκεται πιο κοντά στον τρόπο διατροφής σας. Για να αξιολογήσετε πόσες θερμίδες και θρεπτικά συστατικά προσλαμβάνετε, μπορείτε να υπολογίσετε πόσες μερίδες καταναλώνετε εσείς συνήθως (π.χ. ½, 1 μερίδα ή παραπάνω).
Προσλαμβανόμενες Ποσότητες Αναφοράς (ΠΠΑ)
Στον πίνακα διατροφικής δήλωσης αλλά και στην μπροστινή πλευρά της συσκευασίας πολλών από τα αγαπημένα σας προϊόντα, οι θερμίδες και οι ποσότητες των θρεπτικών συστατικών που περιέχονται σε κάθε μερίδα των προϊόντων, εκφράζονται και ως ποσοστά των προσλαμβανόμενων ποσοτήτων αναφοράς (ΠΠΑ), που αντιπροσωπεύουν τις μέσες καθημερινές απαιτήσεις των ενηλίκων (για παράδειγμα, αν μία μπάρα δημητριακών έχει 160 θερμίδες, καλύπτει το 8% των μέσων ημερήσιων αναγκών σε ενέργεια ενός ενήλικα, που έχουν προσδιοριστεί στις 2000 θερμίδες).
Συμπερασματικά, σε μια εποχή που ως καταναλωτές έχουμε πρόσβαση σε πληθώρα προϊόντων, τόσο η νομοθεσία όσο και η προσωπική μας ενημέρωση μπορούν να μας βοηθήσουν να κάνουμε συμφέρουσες και παράλληλα θρεπτικές επιλογές, με στόχο όχι μόνο τον καλύτερο έλεγχο του σωματικού μας βάρους αλλά και την προστασία της υγείας μας γενικότερα.
*Η κ. Ιωάννα Παπαδοπούλου είναι Διαιτολόγος-Διατροφολόγος (Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών), MSc in Clinical and Public Health Nutrition (University College London) και Επιστημονικός συνεργάτης Nutrimed
