Το 1982, τέσσερις δεκαετίες πριν από σήμερα, ο γνωστός σε κάθε Έλληνα ερμηνευτής Βασίλης Παπακωνσταντίνου είχε πει στο τραγούδι του με τίτλο «Φοβάμαι»: «μέτρα ασφαλείας πήραν για την αναπνοή μου… φοβάμαι όλα αυτά που θα γίνουν για μένα χωρίς εμένα». Σήμερα, με τους συμπολίτες μας να κυκλοφορούν γύρω μας φορώντας, πολύ σωστά ασφαλώς ως μέτρο πρόληψης κατά της εξάπλωσης του κορωνοϊού, μάσκα θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι το μέρος του στίχου για την αναπνοή υπήρξε προφητικό, το δε τμήμα περί την φοβία για το μέλλον διαφαινόμενος εφιάλτης. Τελικά πρόκειται για προφητείες ή για περιγραφή μιας κατ’ εξακολούθηση ασέλγειας εις βάρος της ανθρώπινης ελευθερίας, όπως ορισμένοι ισχυρίζονται.
Τέσσερα χρόνια αργότερα ήρθε η καταστροφή του Τσέρνομπιλ, «μέγιστο προβλεπόμενο ατύχημα» στη «Διεθνή Κλίμακα Πυρηνικών Συμβάντων». Η οξύτητα του αποτελέσματος θεωρήθηκε και συνάρτηση της ελλιπούς εκπαίδευσης του προσωπικού. Οι επιπτώσεις οδυνηρές για τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, με κατάλοιπα υπαρκτά ακόμα και σήμερα. Η ανθρώπινη ελευθερία καταπατήθηκε αφού ο αέρας μολύνθηκε δραματικά, αρκετά δε τρόφιμα ήταν αδύνατον να καταναλωθούν. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες δεν έπαψαν να επηρεάζουν το κλίμα του πλανήτη και να επιδρούν δραματικά στην υγεία του αναπνευστικού συστήματος. Οι Φιλιππίδου και Κουκουλιάτα σε άρθρο τους στα Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής το 2011 σημείωναν ότι στη δεκαετία που θα ακολουθούσε τα παιδιά με αναπνευστικά προβλήματα που θα κατέληγαν στα νοσοκομεία επρόκειτο να πολλαπλασιαστούν. Παρατηρούσαν δε ότι ο άνθρωπος είναι αναπόσπαστο κομμάτι του οικοσυστήματος στο οποίο διαμένει, επομένως οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες συνυπεύθυνες για την καταστροφή του. Σήμερα ο covid-19 αποδίδεται, τουλάχιστον ως προς την εξάπλωσή του, και σε ανθρώπινη δραστηριότητα, συγκεκριμένα στο λαθρεμπόριο ζώων.
Δεν είναι μόνο οι στερητικές για την ελευθερία μας καταστροφές αυτό του τύπου που κρύβουν λιγότερο ή περισσότερο πίσω τους την ανθρώπινη δραστηριότητα, αλλά και άλλες διαφορετικών μορφών. Μετά από τη δημοσίευση δώδεκα γελοιογραφιών το 2005 στην εφημερίδα Jyllands-Posten της Δανίας, μερικές από τις οποίες απεικόνιζαν σατιρικά τον Μωάμεθ, προκλήθηκαν βίαια συλλαλητήρια σε χώρες της Μέσης Ανατολής, Ασίας και Αφρικής, πυρπόληση πρεσβειών και άλλες καταστροφές, μεταξύ των οποίων αυτές χριστιανικών ναών. Όμως εδώ πρέπει να γίνει λόγος για διπλή καταπάτηση της ελευθερίας. Αφενός του θρησκευτικού συναισθήματος των μουσουλμάνων που είδαν να γελοιοποιείται το μεγαλύτερο θρησκευτικό τους σύμβολο, αφετέρου του δικαιώματος έκφρασης του Τύπου που όσο στρεβλά και αν ασκήθηκε δεν παύει να αποτελεί ένα αναφαίρετο δικαίωμα.
Την ίδια εποχή ο Kare Bluitgen, συγγραφέας, δεν έβρισκε σκιτσογράφο που θα μπορούσε να φιλοτεχνήσει ένα παιδικό βιβλίο του με θέμα τη ζωή του Μωάμεθ, εξαιτίας του έντονου φόβου για ενδεχόμενη βίαιη αντίδραση μουσουλμάνων εξτρεμιστών. Αλλά μήπως σήμερα ο Ερντογάν δεν ισχυρίζεται ότι ο Γάλλος Πρόεδρος Μακρόν έχει ανάγκη ψυχοθεραπείας για τον τρόπο που φέρεται στους μουσουλμάνους; Μήπως αυτές οι δηλώσεις δεν ήρθαν μετά τον αποτρόπαιο αποκεφαλισμό του εκπαιδευτικού Σαμουέλ Πατί από νεαρό Τσετσένο ισλαμιστή επειδή έδειξε σκίτσα του Μωάμεθ; Είναι λόγος για ψυχοθεραπεία η προσπάθεια πρόσληψης της ριζοσπαστικοποίησης των νεαρών μουσουλμάνων από τη γαλλική κυβέρνηση; Αλλά και η ανάρτηση γιγαντιαίων σατιρικών σκίτσων του Μωάμεθ σε κυβερνητικά κτήρια της Γαλλίας πώς πρέπει να γίνει αντιληπτή; Ως δήλωση κατά του θρησκευτικού συναισθήματος εκατομμυρίων πιστών ή ως πράξη ελεύθερης βούλησης ενάντια στη ψυχοσύνθεση του Ερντογάν που προσπαθεί να δοκιμάσει τα όρια αντοχής της παγκόσμιας κοινότητας;
Οι παραπάνω αναφορές έχουν στόχο να διαλαλήσουν ότι η ανθρώπινη ελευθερία πρέπει να κατοχυρώνεται με προληπτικά μέτρα και όχι μετά από τις ακούσιες ή ηθελημένες ενέργειες, πράξεις, ή απόπειρες στέρησής της. Βρισκόμαστε σε εποχή έντονης σύγκρουσης αντίπαλων κόσμων, του ανθρώπινου με τον φυσικό, του μουσουλμανικού με τον χριστιανικό και αυτό πρέπει να το έχουμε καλά εδραιωμένο στον νου μας. Τρέχουμε λαχανιασμένοι πίσω από τα προβλήματα και συχνά, για πολλούς και διάφορους λόγους, τα αφήνουμε να διογκώνονται ή δεν προλαμβάνουμε την ανάπτυξή τους.
Οι μουσουλμάνοι κατέλυσαν στην Ευρώπη επειδή ουδείς επέτρεψε στους ανθρώπους αυτούς να ασκήσουν το δικαίωμα της παραμονής, εργασίας και αξιοπρεπούς διαβίωσης στις χώρες προέλευσής τους. Οι κόσμοι μας είναι αδύνατον να μη συγκρουστούν. Ο άνθρωπος αντιμάχεται τη φύση επειδή ουδείς ανέκοψε ποτέ την υπερκατανάλωση, τον υπερβολικό πλουτισμό, την ικανοποίηση των συμφερόντων που διασφαλίζει η υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων. Πώς να μην τον «εκδικηθεί»;
Η ελευθερία εξασφαλίζεται αν το κακό χτυπιέται και διορθώνεται στη ρίζα του. Εν όψει της 28ης Οκτωβρίου, που ανακαλεί στη μνήμη και την αδράνεια των κυβερνήσεων του πλανήτη μπροστά στο ναζιστικό φαινόμενο που διογκωνόταν έως ότου έφτασε στην πρόκληση παγκοσμίου πολέμου, ας το θυμόμαστε καλά αυτό. Διαφορετικά πρέπει να τρέμουμε για όσα θα γίνουν για μας χωρίς εμάς.
του Αρχιμ. Αποστόλου Καβαλιώτη
άρθρο στο site της Εφημ. ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
27 Οκτωβρίου 2020
