Εικόνες καθημερινότητας από τον Έβρο. Ο Θανάσης Καμηλάρης, ψαράς και έφεδρος τους ελληνικού στρατού, έχει αναλάβει μαζί με άλλους ψαράδες και τον ρόλο του φρουρού των ελληνικών συνόρων με την Τουρκία. Ξέρει κάθε σπιθαμή γης από την ελληνική πλευρά του ποταμού, που λόγω των πολλών καναλιών, νησίδων και λιμνοθαλασσών, είναι δύσκολο να ελεγχθεί από Έλληνες μεθοριακούς φρουρούς.
Επικερδής επιχείρηση για Τούρκους στρατιώτες
Τελευταία βέβαια σημειώνονται εντάσεις ανάμεσα στους τούρκους μεθοριακούς φρουρούς και τους Έλληνες ψαράδες. «Μας απειλούν ακόμη και σε ελληνική επικράτεια» διηγείται ο Καμηλάρης. «Ήμουν στον ποταμό και ήθελα να απλώσω δίχτυα. Τότε ήρθαν 4 Τούρκοι στρατιώτες από την άλλη πλευρά. Έστρεψαν τα όπλα επάνω μου και μου είπαν ότι βρισκόμουν στην Τουρκία. Αλλά ήμουν σαφώς 100 μέτρα από τα σύνορα». Ένας άλλος ψαράς συνελήφθη και το καράβι του κατασχέθηκε. «Για τους Τούρκους έχει γίνει επικερδής επιχείρηση» λέει ένας άλλος ψαράς, ο Βασίλης Βίτσας. «Για να απελευθερώσουν τους συλληφθέντες, ζητούν 5.000 ευρώ. Ειδάλλως σαπίζει κανείς 6 μήνες στη φυλακή. Ο συνάδελφός μου αναγκάστηκε να πληρώσει 4.000 για δικηγόρο, για τη δίκη στην Τουρκία και να πάρει πίσω το σκάφος του» διηγείται ο Βίτσας: «Για τέτοια περιστατικά δεν μιλά κανείς, δεν βγαίνουν στις εφημερίδες». «Όλα ξεκίνησαν από την ημέρα του αποτυχημένου δημοψηφίσματος» θυμάται ο Καμιλάρης. «Όλο το προηγούμενο διάστημα δεν υπήρχε πρόβλημα. Οι Τούρκοι έρχονταν σε μας και ψάρευαν. Ανοίγαμε και κουβέντα. Με τους ανθρώπους απέναντι δεν είχαμε πρόβλημα, οι στρατιώτες μας χαιρετούσαν. Όμως με τις εσωτερικές τριβές στην Τουρκία, εντάθηκε και η κατάσταση στο Δέλτα του Έβρου».
Τώρα οι ψαράδες αισθάνονται αφημένοι στη μοίρα τους. «Εάν δεν ήμασταν εδώ, η περιοχή θα ήταν προ πολλού τουρκική» λέει ο Βασίλης Βίτσας. «Μόνο όταν περιπολούν ελληνική αστυνομία και στρατός έχουμε την ησυχία μας από τους τούρκους μεθοριακούς στρατιώτες. Αλλά δεν φτάνει» συμπληρώνει ο Θανάσης Καμηλάρης. «Εμείς οι ψαράδες είμαστε τα μάτια του στρατού και της αστυνομίας, Προσπαθούμε με κάθε τρόπο να διατηρήσουμε ελληνικό αυτό το κομμάτι του ποταμού». Τώρα οι ψαράδες του Έβρου ελπίζουν σε βοήθεια από την Αθήνα. Και οι δύο θυμίζουν την περιπέτεια των Ελλήνων στρατιωτικών τον Φεβρουάριο του 2018, που συνελήφθησαν στις Καστανιές από Τούρκους στρατιώτες, σε περιοχή μη μαρκαρισμένη, λίγα μέτρα από την τουρκική μεθόριο.
«Η Ευρώπη να βάλει την ατζέντα, όχι η Τουρκία»
Στο μεταξύ πολλοί άνθρωποι φοβούνται κλιμάκωση της κατάστασης με την Τουρκία, ενδεχομένως και σε στρατιωτικό επίπεδο. Για τον Σωτήρη Σέρμπο, καθηγητή Διεθνούς Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Θράκης, όλα εξαρτώνται από τον πρόεδρο Ερντογάν. «Η Άγκυρα ελπίζει ότι από την επιδείνωση της κατάστασης θα αποκομίσει οφέλη, και δεν θα διστάσει να φτάσει μέχρι εκεί. Η τουρκική επιχείρηση στη Συρία ενίσχυσε την αυτοπεποίθηση του Ερντογάν» υποστηρίζει ο Έλληνας πανεπιστημιακός. «Ο τούρκος πρόεδρος θα παίζει το γεωπολιτικό χαρτί του, μέχρι ότου επιτύχει συναίνεση στην υπερατλαντική πολιτική του. Η Ευρώπη θα πρέπει να αντιληφθεί ότι υπάρχουν πολλά προβλήματα και ρήγματα στην Τουρκία, αλλά ο εθνικισμός ενώνει τη χώρα και το στρατό». Ο Σωτήρης Σέρμπος πιστεύει ότι οι εντάσεις ανάμεσα στην Άγκυρα και την Αθήνα αποτελούν και απότοκο ευρωπαϊκής πολιτικής, που δεν μιλά με μια φωνή. «Χρειαζόμαστε μιαν Ευρώπη, που να σκέπτεται με γεωπολιτικά κριτήρια και εκεί να ενσωματωθεί η Τουρκία ως εταίρος» επισημαίνει. «Πρέπει να βρεθούν λύσεις ως εταίροι επί ίσοις όροις, από τις οποίες να επωφεληθούν και οι δύο πλευρές. Η Ελλάδα θα μπορούσε να αναλάβει ρόλο-κλειδί και να συμβάλλει στο να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στις σχέσεις Τουρκίας με την ΕΕ».
Ο Έλληνας καθηγητής θεωρεί ότι η δυσκολία στην χάραξη κοινής στρατηγικής σε σχέση με την Τουρκία οφείλεται σε εσωτερικές ευρωπαϊκές διενέξεις, που θέτουν τα συμφέροντα των κρατών στο προσκήνιο. «Η Τουρκία θα προτιμούσε συμβιβασμό σε διμερές επίπεδο. Η Ευρώπη θα πρέπει να θέσει την ατζέντα, όχι η Τουρκία», επιμένει ο κ. Σέρμπος. Αλλά και οι ψαράδες στον Έβρο θέλουν βιώσιμη λύση με την Τουρκία. Διότι με την σημερινή στρατηγική ή με ενδεχόμενη κλιμάκωση δεν θα είχε όφελος καμιά πλευρά.
Φλόριαν Σμιτ
Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου
