Αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης δισκοκήλης έχουν οι άνθρωποι με υπερβολικό βάρος, έναν από τους κύριους παράγοντες πρόκλησης και επιδείνωσης του πόνου στην πλάτη, οι επιπτώσεις του οποίου στην ποιότητα ζωής του πάσχοντα είναι δυνατό να συγκριθούν με πολλές σοβαρές και συχνά απειλητικές για τη ζωή ασθένειες που αποτελούν συνέπεια της δυσαναλογίας ύψους-βάρους.
Η αιτία της πάθησης είναι η αύξηση της πίεσης που υφίσταται η σπονδυλική στήλη. Από το βάρος του ατόμου εξαρτάται, εκτός από τη δισκοκήλη, σε μεγάλο βαθμό και η εμφάνιση εκφυλιστικής δισκοπάθειας. Ιδιαίτερα σε νοσηρά παχύσαρκους ανθρώπους, οι δομικές αλλαγές της σπονδυλικής στήλης είναι σχεδόν δεδομένες, συμπεριλαμβανομένων σημαντικών πολλαπλών μεσοσπονδύλιων ανωμαλιών, καθώς επίσης και ο αυξημένος κίνδυνος για συμπτωματικές οστεοαρθριτικές αλλαγές σ’ αυτήν.
«Ο μεσοσπονδύλιος δίσκος αποτελείται από έναν κεντρικό πηκτοειδή πυρήνα, μια παχύρευστη γέλη και μεγάλη ποσότητα νερού, περιβάλλεται δε από τον ινώδη δακτύλιο. Η κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου, ή δισκοκήλη, είναι συχνά το αποτέλεσμα της σταδιακής φθοράς τους, η οποία αποτελεί, για τους περισσότερους ανθρώπους, μέρος της διαδικασίας γήρανσης. Δηλαδή, με την πάροδο της ηλικίας μειώνεται η περιεκτικότητα των δίσκων σε νερό, με συνέπεια να γίνονται λιγότερο ευέλικτοι και πιο επιρρεπείς σε ρήξεις ή ρωγμές. Σπανιότερα δισκοκήλη μπορεί να προκαλέσει κάποιος τραυματισμός, πτώση ή χτύπημα στην πλάτη» εξηγεί ο φυσιοθεραπευτής-χειροθεραπευτής κ. Γιώργος Κακαβάς.
Η κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου εμφανίζεται συχνότερα στα μεσαία έως τα χαμηλότερα τμήματα της αυχενικής μοίρας και στα χαμηλότερα τμήματα της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης και αιτία είναι ότι τα σημεία αυτά εκτελούν τις περισσότερες κινήσεις, οπότε και υφίστανται τις περισσότερες καταπονήσεις. Ωστόσο, πολλά υπέρβαρα άτομα παρουσιάζουν φθορές και κήλες και σε σημεία που δεν απαντώνται συνήθως σε ανθρώπους φυσιολογικού βάρους. Υψηλό είναι και το ποσοστό των παχύσαρκων ασθενών που υποφέρουν από περισσότερες της μίας κήλες, γεγονός που εξηγεί τον πόνο που νιώθουν κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης.
Παρότι σε φυσιολογικού βάρους άτομα η δισκοκήλη σπανίως είναι η αποκλειστική αιτία του πόνου, σε περιπτώσεις ιδιαίτερα σοβαρών μεσοσπονδύλιων ανωμαλιών οι πιθανότητες αυξάνονται. Ωστόσο, σε παχύσαρκους ασθενείς υπάρχει αναλογική συσχέτιση μεταξύ του βάρους και των πιθανοτήτων να πάσχουν από έντονο πόνο, ειδικά όταν αυτός εντοπίζεται στη μέση.
Οι αιτίες είναι πολλές και μπορεί να συνυπάρχουν. Από τις πιο σημαντικές είναι η διαφοροποίηση στην κύρτωση σε ορισμένα σημεία της σπονδυλικής στήλης που μπορεί να προκαλέσει η παχυσαρκία. Πιο συγκεκριμένα, το επιπλέον βάρος στην περιοχή του στομάχου ωθεί τη λεκάνη να γείρει προς τα εμπρός και την πλάτη να κυρτώνει, καμπυλότητα η οποία είναι γνωστή ως λόρδωση. Αυτή η αλλαγή στη θέση της λεκάνης και της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης μπορεί να συμβάλει στη φθορά των εξωτερικών ινών στο πίσω μέρος των δίσκων, οι οποίες προστατεύουν το μαλακό υλικό που απορροφά τους κραδασμούς, γεγονός που αποτελεί σημαντική αιτία εκφύλισης των μεσοσπονδυλίων δίσκων και δημιουργίας κήλης, οστεοαρθρίτιδας και σπονδυλολίσθησης.
Το υπερβολικό βάρος επιταχύνει επίσης τη διαδικασία μείωσης των υγρών του δίσκου και αυξάνει την πιθανότητα σοβαρών βλαβών. Το φορτίο που δέχεται η σπονδυλική στήλη μπορεί να συντρίψει τους μεσοσπονδύλιους δίσκους με την πάροδο του χρόνου. Η παχυσαρκία, βέβαια, δεν είναι η μόνη αιτία. Η στάση του σώματος επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την υγεία των δίσκων. Τη μεγαλύτερη πίεση ασκεί η καθιστή στάση, ακολουθεί η όρθια, ενώ η ύπτια προσφέρει ανακούφιση ακόμα και μείωση των συμπτωμάτων, καθώς η στάση αυτή ασκεί τη μικρότερη πίεση στους δίσκους.
Η παχυσαρκία δεν προκαλεί βλάβες μόνο στη σπονδυλική στήλη. Οι αρθρώσεις των κάτω άκρων και γενικά ολόκληρο το σώμα υφίσταται μεγάλη καταπόνηση, μειώνοντας την αποτελεσματικότητα των φυσικών επανορθωτικών μηχανισμών του σώματος που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην ελαχιστοποίηση των βλαβών.
Παρά τις αυξανόμενες προειδοποιήσεις για τους κινδύνους που εγκυμονεί για την υγεία του ανθρώπου, η παχυσαρκία βρίσκεται σε άνοδο. Σχεδόν σε κάθε γωνιά του πλανήτη η νόσος κατατάσσεται στις 5 πρώτες αιτίες πρόκλησης θανατηφόρων προβλημάτων υγείας. Όπως σημειώνει ο κ. Κακαβάς, «όσον αφορά στην υγεία της σπονδυλικής στήλης, το μεγάλο σωματικό βάρος αυξάνει συνολικά την καταπόνηση σε κάθε περιοχή της, οπότε η απώλεια βάρους θα πρέπει να αποτελέσει τον αρχικό στόχο. Κι αυτό γιατί τα αποτελέσματα οποιουδήποτε θεραπευτικού πλάνου θα είναι πενιχρά και το πρόβλημα θα επανέρχεται εάν ο ασθενής δεν χάσει το πλεονάζον βάρος του, ακόμα κι αν υποβληθεί σε χειρουργική αποκατάσταση της δισκοκήλης. Γι’ αυτό και οι χειρουργοί συστήνουν αρχικά τη θεραπεία της παχυσαρκίας και κατόπιν, αναλόγως της συμπτωματολογίας, προχωρούν ή όχι στην αντιμετώπιση της δισκοκήλης. Με το αδυνάτισμα μειώνονται τόσο οι πιθανότητες υποβολής σε χειρουργική επέμβαση όσο και η ελαχιστοποίηση των φαρμάκων που λαμβάνονται για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων, το οποίο προσφέρει σημαντικά οφέλη στην υγεία.
