Στη χαραυγή της ιστορίας του ο άνθρωπος αδύναμος, μη μπορώντας να κατανοήσει τα φυσικά φαινόμενα υποτάσσονταν σ΄ αυτά. Καθώς όμως άρχισε να κατανοεί και να κατακτά τους αντικειμενικούς νόμους της φύσης, άρχισε να απελευθερώνεται από αυτήν. Αργότερα έκανε την εμφάνισή του ο θεσμός της ατομικής ιδιοκτησίας και ο σχηματισμός των κοινωνικών τάξεων. Οι κοινωνικές τάξεις εισήγαγαν το δόγμα της κοινωνικής ανισότητας των ανθρώπων, με αποτέλεσμα το φαινόμενο να απασχολήσει τους στοχαστές.
Πρώτοι αντιτάχθηκαν οι σοφιστές «Ουδένα δούλον η φύσης πεποίητε!» αναφέρει ο Αλκιδάμας, όταν ζητούσε την απελευθέρωση των Μεσσηνίων. Οι αντιλήψεις αυτές των σοφιστών περί ισότητας των ανθρώπων διαδόθηκαν με την εξάπλωση του ελληνισμού και υιοθετήθηκαν από διάφορους φιλοσόφους ιεράρχες μεταξύ των οποίων ο Θωμάς Ακινάτος (13ος αι.). Τις ίδιες περί ισότητας και ελευθερίας αντιλήψεις διατύπωσαν αργότερα και άλλοι φιλόσοφοι, ιδιαίτερα δε οι εγκυκλοπαιδιστές.
Στους νεότερους χρόνους το αίτημα της ελευθερίας πήρε την πρώτη πολιτική μορφή το 1776 με τη Διακήρυξη των δεκατριών Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, η οποία περιλάμβανε και τα εξής: «Θεωρούμε ως αυταπόδεικτες τις αλήθειες ότι όλοι οι άνθρωποι δημιουργήθηκαν ίσοι και ότι δόθηκαν σ΄ αυτούς από το δημιουργό ορισμένα αναφαίρετα δικαιώματα, μεταξύ των οποίων είναι η ζωή, η ελευθερία και η επιδίωξη της ευδαιμονίας». Ακολούθησε έπειτα από λίγα χρόνια το 1789 η Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη, την οποία υποχρεώθηκε να προσυπογράψει και ο βασιλιάς Λουδοβίκος ΙΣΤ, αλλά και η ίδια η Γαλλική Επανάσταση, με τις αρχές και τα κηρύγματα της περί ελευθερίας, ισότητας και αδελφοσύνης που ενέπνευσε όλους τους σκλαβωμένους λαούς αλλά και ηγέτες.
Ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Φραγκλίνος στο μήνυμα του προς το Κογκρέσο θα διατυπώσει την αρχή των τεσσάρων μορφών της ελευθερίας: Ελευθερία του λόγου και της έκφρασης, ελευθερία της θρησκευτικής λατρείας, ελευθερία από την ανάγκη και την φτώχεια και ελευθερία από τον φόβο. Τις τέσσερις αυτές όψεις της ελευθερίας υιοθέτησε και εκφράζει αναλυτικότερα η Παγκόσμια Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που ψηφίστηκε από τη Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε. στις 10 Δεκεμβρίου 1948. Στα σύγχρονα οργανωμένα κράτη εξακολουθεί να υφίσταται το κοινωνικό πρόβλημα της ελευθερίας που συνίσταται στη συμφιλίωση της ατομικής ελευθερίας και της κοινωνικής επιταγής που εκφράζεται με το περίβλημα του νόμου.
Επομένως η έννοια της ελευθερίας είναι ιερή, παραμένει επίκαιρη και πρέπει να είναι ορατή και να διαπνέει την κοινότητα σε όλες της τις δράσεις. Πολύ περισσότερο για τον Δήμο και την Πόλη μας που η απελευθέρωση – ενσωμάτωση της πόλης έχει ιδιαίτερη σημασία και εορτάζεται με τιμές κάθε χρόνο στις 14 Μαϊου. Η έννοια της ελευθερίας με ό,τι εμπεριέχει και μεταφέρει για τον τόπο μας, εκφράζεται στην ονομασία της «Πλατείας Ελευθερίας».
Σε μια ιστορική στιγμή που η Ελλάδα εορτάζει τα 200 χρόνια από την ελληνική επανάσταση και η Θράκη τα 100 χρόνια από την απελευθέρωσή της, για λόγους εντυπωσιασμού, ανεπάρκειας και μικροπολιτικής σκοπιμότητας ο Δήμαρχος κ. Ιωάννης Ζαμπούκης και ο Πρόεδρος της Κοινότητας Αλεξανδρούπολης κ. Ιωάννης Ναϊτίδης εισηγούνται την μετονομασία της Πλατείας Ελευθερίας σε Πλατεία Μητροπολίτου Ανθίμου Α΄. Η εισήγηση αυτή γίνεται χωρίς να ληφθούν υπόψη οι λόγοι για τους οποίους η συγκεκριμένη πλατεία έλαβε αυτή την ονομασία από προγενέστερο δημοτικό συμβούλιο και χωρίς τη γνωμοδότηση επιστημονικής επιτροπής, η σύσταση της οποίας έχει ψηφιστεί ομόφωνα από την Κοινότητα Αλεξανδρούπολης.
Θέλουμε να πιστεύουμε ότι ο Σεβασμιότατος, όταν πληροφορηθεί το θέμα, δε θα αποδεχθεί αυτή τη συγκεκριμένη μετονομασία. Άλλωστε το έργο του Σεβασμιότατου στον Δήμο και στην Πόλη είναι γνωστό και δε χρήζει πολιτικής εκμετάλλευσης.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ. ΜΕΡΚΟΥΡΗΣ
Σύμβουλος Δημοτικής Κοινότητας Αλεξανδρούπολης
