Το καθημερινό άγχος αυξάνει τη λαχτάρα μας για νόστιμα αλλά όχι και ακριβώς υγιεινά τρόφιμα, το λεγόμενο comfort food ή φαγητό της παρηγοριάς, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Neuron. Τα ευρήματα φωτίζουν μηχανισμούς που συνδέουν το στρες με τις ανθυγιεινές διατροφικές επιλογές και κατ’ επέκταση με την παχυσαρκία και το μεταβολικό σύνδρομο.
Η ερευνητική ομάδα από το Ινστιτούτο Ιατρικών Ερευνών Garvan διαπίστωσε μέσα από πειράματα σε ποντίκια ότι η καταφυγή σε λιχουδιές συνδυαστικά με το άγχος οδηγούν σε αλλαγές στον εγκέφαλο που ενισχύουν την επιθυμία για γλυκίσματα και πρόχειρο φαγητό.
Σύμφωνα με τα επιστημονικά ευρήματα, το χρόνιο στρες παρακάμπτει τη φυσική απόκριση από το τμήμα εγκεφάλου που εμπλέκεται στο αίσθημα κορεσμού και επιδρά στο κέντρο ανταμοιβής, επιτρέποντας στα συνεχιζόμενα σήματα να προάγουν την επιθυμία κατανάλωσης νόστιμων φαγητών με υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα και λιπαρά. Η διαδικασία συντελέστηκε στην πλευρική ηνία (lateral habenula), εγκεφαλική περιοχή που σχετίζεται με τη λήψη τροφής.
«Ανακαλύψαμε ότι μια περιοχή γνωστή ως πλευρική ηνία, η οποία κανονικά εμπλέκεται στην απενεργοποίηση της ανταπόκρισης ανταμοιβής του εγκεφάλου, ήταν δραστήρια στα ποντίκια που ακολουθούσαν για ένα μικρό διάστημα μια διατροφή πλούσια σε λιπαρά, ώστε να τα προστατεύσει από την υπερκατανάλωση τροφής. Ωστόσο, όταν τα ποντίκια βρίσκονταν σε κατάσταση χρόνιου στρες, αυτή η περιοχή του εγκεφάλου παρέμενε αδρανής» εξήγησε ο Δρ Kenny Chi Kin Ip, κύριος συγγραφέας της μελέτης και σχολίασε ότι, παρά την κοινή διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, τα στρεσαρισμένα ποντίκια κέρδιζαν διπλάσιο βάρος από τα ποντίκια χωρίς άγχος.
Η έρευνα έφερε στο φως δύο ακόμα μηχανισμούς που συμμετέχουν στη σύνδεση άγχους και λαχτάρας για φαγητό. Αφενός, διαπιστώθηκε ότι ένα από τα βασικά ορεξιογόνα νευροπεπτίδια που απελευθερώνεται από τον εγκέφαλο ως απόκριση στο στρες, το NPY, διαδραμάτιζε βασικό ρόλο κατά την αύξηση του σωματικού βάρους. Όταν οι ερευνητές εμπόδισαν το NPY να ενεργοποιήσει εγκεφαλικά κύτταρα στην πλευρική ηνία των στρεσαρισμένων ποντικιών με δίαιτα πλούσια σε λιπαρά, έδειξαν μικρότερη διάθεση για comfort food και σημείωσαν μικρότερη αύξηση βάρους.
Έπειτα, μια δοκιμή προτίμησης της σουκραλόζης -τα ποντίκια μπορούσαν να επιλέξουν μεταξύ δύο δοχείων με νερό, σε ένα από τα οποία είχε προστεθεί το γλυκαντικό- έδειξε ότι:
τα αγχωμένα ποντίκια που τρέφονταν με άφθονα λιπαρά κατανάλωσαν τρεις φορές περισσότερη σουκραλόζη συγκριτικά με όσα δεν βίωναν στρες, άρα υποδεικνύεται ότι το άγχος ενεργοποιεί το κέντρο ανταμοιβής και αυξάνει την όρεξη κυρίως για γλυκά, νόστιμα φαγητά
το άγχος δεν είχε αντίστοιχη επίδραση στα ποντίκια που ακολουθούσαν μια ισορροπημένη διατροφή.
Εν κατακλείδι, η ερευνητική ομάδα ανέφερε ότι τα ευρήματα αναδεικνύουν το άγχος ως έναν κρίσιμο παράγοντα στη ρύθμιση των διατροφικών συνηθειών, ικανό να παρακάμψει τη φυσική ικανότητα του εγκεφάλου να διατηρεί τις ισορροπίες στις ενεργειακές ανάγκες. «Η προκείμενη έρευνα υπογραμμίζει πόσο πολύ το στρες μπορεί να απειλήσει έναν υγιή μεταβολισμό. Είναι μια υπενθύμιση για την αποφυγή του αγχωτικού τρόπου ζωής και, κυρίως αν αντιμετωπίζετε μακροχρόνιο στρες, προσπαθήστε να τρώτε υγιεινά και να κρατήσετε μακριά το πρόχειρο φαγητό» κατέληξε ο καθηγητής Herzog.
