Στα τέλη Σεπτεμβρίου 2018, πολλές παράκτιες περιοχές της πατρίδας μας, κυρίως στη Ν.Δ Ελλάδα, «χτυπήθηκαν» από το πέρασμα ενός ασυνήθιστου μετεωρολογικού φαινομένου, του Μεσογειακού Κυκλώνα “Ζορμπά”. Οι μετεωρολόγοι, συνηθίζουν ορισμένα μετεωρολογικά φαινόμενα να τα κάνουν «επώνυμα». Τα χαρακτηριστικά του ήταν οι θυελλώδεις άνεμοι 8-9 μποφόρ (ταχύτητα γύρω στα 80 χλμ/ώρα) και καταιγίδες με εκτεταμένες καταστροφές. Η ΕΜΥ έγκαιρα τον είχε προβλέψει και είχε ειδοποιήσει για το πέρασμά του.
Στα τέλη Νοεμβρίου 2018, η ΕΜΥ μας προειδοποιεί για τη ‘’Νεφέλη’’, ένα νέο κύμα κακοκαιρίας με χιονοπτώσεις και θυελλώδεις άνεμους.
Τι είναι αυτά τα μετεωρολογικά φαινόμενα ;
Με τον όρο κυκλώνας (cyclone), ή τυφώνας (typhoon), αναφερόμαστε στο ίδιο μετεωρολογικό-καιρικό φαινόμενο, δηλ. καταιγίδα με πολύ δυνατούς ανέμους. Η διαφορά της ονομασίας έγκειται περισσότερο στο πού εκδηλώνονται παρά στη φύση του φαινομένου. Συνήθως, Κυκλώνες ονομάζονται στις περιοχές του Ινδικού ωκεανού, στον Κόλπο της Βεγγάλης και στην Αραβική θάλασσα ενώ Τυφώνες σε όλο τον Ειρηνικό ωκεανό.
Οι Κυκλώνες ή Τυφώνες των ωκεανών μετριούνται με την κλίμακα Τυφώνων (κλίμακα Saffir-Simpson), η οποία αρχίζει με την Κατηγορία 1 που αντιστοιχεί σε «ασθενείς» τυφώνες με ανέμους άνω των 120 χλμ/ώρα και φτάνει στη μέγιστη Κατηγορία 5 με ανέμους άνω των 250 χλμ./ώρα και ύψος κύματος πάνω από 14 μ.
Ο Μεσογειακός Κυκλώνας, διαφέρει από τους Κυκλώνες των Ωκεανών. Είναι ένας πολύ ήπιας μορφής κυκλώνας γι αυτό μετριέται με τη γνωστή σε όλους μας, κυρίως από τα δελτία καιρού, διεθνή κλίμακα ΒEAUFORT η οποία αρχίζει με το 0 (άπνοια) και καταλήγει στο 12, που σημαίνει ταχύτητα ανέμου γύρω στα 120 χλμ/ώρα και ύψος κύματος γύρω στα 10 μ. Εδώ να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία απαγορεύεται ο απόπλους όλων των ακτοπλοϊκών πλοίων όταν στα πελάγη επικρατούν άνεμοι 9 μποφόρ και άνω. Η διεθνής ονομασία του Μεσογειακού Κυκλώνα είναι Medicanes (από τη σύνθεση των λέξεων Mediterranean = Μεσογειος και hurricanes= καταιγίδα) και εμφανίζεται στη Μεσόγειο μία ή δύο φορές το χρόνο.
***
Ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO), ο οποίος ιδρύθηκε το 1950, μόλις στα τέλη του 1972 άρχισε να ασχολείται με τους κυκλώνες και αυτό με αφορμή τον καταστροφικό κυκλώνα που έπληξε τότε το Πακιστάν και την Ινδία, με περισσότερους από 400.000 νεκρούς και ανυπολόγιστες υλικές ζημιές.
Η πρώτη σημαντική καταγραφή καταστροφών από κυκλώνα, έγινε σε έκθεση του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού των ΗΠΑ που ανέφερε ότι, το Δεκέμβριο του 1944, τρία αντιτορπιλικά χάθηκαν αύτανδρα όταν βρέθηκαν σε κυκλώνα εξαιρετικής σφοδρότητας, ενώ έπλεαν ανατολικά των Φιλιππίνων. Στην ίδια έκθεση αναφέρεται ότι και τρία μικρά αεροπλανοφόρα υπέστησαν πολύ σοβαρές ζημιές και συνολικά χάθηκαν 790 Αξιωματικοί και ναύτες.
Στα πλοία που βρίσκονται αντιμέτωπα με τροπικούς κυκλώνες, αν δεν χαθούν αύτανδρα, τα τεράστια κύματα ορμούν στο εσωτερικό τους, τα ηλεκτρολογικά τους βραχυκυκλώνονται προκαλώντας πυρκαγιές, οι καπνοδόχοι, οι ανεμοδόχοι, τα κατάρτια, οι λέμβοι, τα σχοινιά, τα σωσίβια και όσα υλικά βρίσκονται στα καταστρώματα, παρασύρονται στη θάλασσα.
Σήμερα, με την εξέλιξη της Μετεωρολογίας, οι τυφώνες προβλέπονται και η πορεία τους παρακολουθείται με διάφορα μέσα (δορυφόρους, πλοία, αεροπλάνα, ραδιοβολίδες, ραντάρ, επίγειους σταθμούς παρατήρησης κ.α). Όλες οι πληροφορίες καταχωρούνται σε υπολογιστές και κατασκευάζονται μαθηματικά μοντέλα εξομοίωσής τους με πρωταρχικό σκοπό την πρόβλεψη της γέννησής τους. Έτσι, μειώθηκαν και τα ναυτικά ατυχήματα που οφείλοντο στους τυφώνες.
Από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό έχουν δημιουργηθεί, σε όλο τον κόσμο, έξι Εξειδικευμένα Περιφερειακά Μετεωρολογικά Κέντρα υπεύθυνα για την παρακολούθηση των φαινομένων αυτών, την έκδοση των μετεωρολογικών δελτίων, τις προειδοποιήσεις και τις οδηγίες σχετικά με τους τροπικούς κυκλώνες, στις περιφέρειες ευθύνης τους, τόσο για τα πλοία όσο και τις παράκτιες περιοχές.
Αλεξανδρούπολη Νοέμβριος 2018
ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Υποναύαρχος Λ.Σ (ε.α)
Υ.Γ Τα παραπάνω γράφτηκαν, αφενός εγκυκλοπαιδικά και αφετέρου για να γίνει κατανοητό το πως συντελέστηκε ένα θαύμα του Αγίου Νικόλαου, στον Ειρηνικό ωκεανό ακριβώς πριν από 70 χρόνια (1948). Εκτενής αναφορά αυτού του θαύματος, θα γίνει την ημέρα της ιεράς μνήμης του Βιγλάτορα των ωκεανών.
