Δύο βασικές παρεμβάσεις που αφορούν στη στεγαστική υποστήριξη και τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των Ρομά, προωθεί η αναπληρώτρια υπουργός Κοινωνικής Αλληλεγγύης Θεανώ Φωτίου, μέσω της Ειδικής Γραμματείας για την κοινωνική ένταξη των Ρομά, με στόχο την πλήρη κοινωνική ενσωμάτωση και την ενδυνάμωση των Ρομά όλης της χώρας.
Οι παρεμβάσεις απορρέουν από το Νόμο 4483/17 και εξειδικεύονται με την εφαρμοστική Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ 412, τεύχος Β, Αριθμ. οικ. ΡΟ 64) που υπεγράφη στις 12 Φεβρουαρίου 2018, ενώ, όπως αναφέρθηκε, στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου, ρυθμίζουν τη μεταβατική μετεγκατάσταση Ρομά που διαβιούν σε πρόχειρα ή παράτυπα καταλύματα εντός κατάλληλα οργανωμένων χώρων, με την ταυτόχρονη παροχή συνοδευτικών υπηρεσιών, στο πλαίσιο της ολιστικής προσέγγισης για την κοινωνική ένταξη.
Ειδικότερα, οι εν λόγω ρυθμίσεις αφορούν:
Μεταβατικές μετεγκαταστάσεις
Στην κατεύθυνση της διασφάλισης αξιοπρεπών συνθηκών στέγασης και της κοινωνικής ένταξης του συνόλου των ωφελουμένων, η προσωρινή μετεγκατάσταση σε κατάλληλα οργανωμένους χώρους αποτελεί παρέμβαση μεταβατικού χαρακτήρα. Οι Ρομά βγαίνουν από τα πρόχειρα παραπήγματα και ζουν σε οργανωμένα οικιστικά πλαίσια που συνδέονται με τις λειτουργίες της πόλης.
Α. Δήμοι, ΝΠΔΔ, δημόσιο και ιδιώτες παραχωρούν την έκταση.
Β. Η Ειδική Γραμματεία εκπονεί το σχεδιασμό του οικισμού με την υποστήριξη τεχνικής ομάδας, που απαρτίζεται από αρχιτέκτονες και μηχανικούς, σε συνεργασία με τους ενδιαφερόμενους δήμους.
Γ. Ο δήμος με βάση το σχεδιασμό, υλοποιεί μελέτες υποδομών κοινής ωφέλειας, μεριμνά για την εγκατάσταση οικίσκων και τη σύνδεσή τους με τα δίκτυα κοινής ωφέλειας, οργανώνει και εποπτεύει τη λειτουργία των χώρων μετεγκατάστασης.
Δ. Ο δήμος και η Ειδική Γραμματεία οργανώνουν τις προδιαγραφές για το διαγωνισμό προμήθειας των οικίσκων.
Ε. Στο πλαίσιο των χώρων αυτών, οι δήμοι παρέχουν υπηρεσίες στεγαστικής υποστήριξης, υπηρεσίες για την οργάνωση και διαχείριση του χώρου, καθώς και υποστηρικτικές υπηρεσίες, στο πλαίσιο της ολιστικής παρέμβασης για την κοινωνική ένταξη.
ΣΤ. Ένα από τα καινοτόμα στοιχεία του προγράμματος αποτελεί η οργάνωση των οικισμών, βάσει εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας. Περιλαμβάνει όλα τα οργανωτικά και λειτουργικά θέματα και περιγράφει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των ωφελουμένων. Από την πλευρά τους, οι ωφελούμενοι υπογράφουν ιδιωτικό συμφωνητικό ένταξης στο πρόγραμμα, αποδέχονται το σύνολο των όρων του εσωτερικού κανονισμού, εξοφλούν τους εκδιδόμενους λογαριασμούς παροχής υπηρεσιών κοινής ωφέλειας και καταβάλλουν τα επιβαλλόμενα τέλη ανταποδοτικού χαρακτήρα προς τον οικείο δήμο, συνεργάζονται με τα αρμόδια όργανα του δήμου για τον έλεγχο της κατάστασης των οικίσκων, κλπ.
Το παράδειγμα της Άμφισσας
Το αμέσως προσεχές διάστημα, προωθείται η δημιουργία οργανωμένου χώρου προσωρινής μετεγκατάστασης στη θέση Κάμινος του δήμου Δελφών για την εξασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών στέγασης και διαβίωσης σε 45 οικογένειες με πληθυσμό 250 περίπου ατόμων. Στην εν λόγω έκταση, θα διαμορφωθούν οι απαραίτητες υποδομές για την εγκατάσταση 45 οικιών και Πολύκεντρου για τη στέγαση των κοινωνικών υπηρεσιών και κοινόχρηστων χώρων. Στον οργανωμένο χώρο θα λειτουργήσει Παράρτημα Ρομά του Κέντρου Κοινότητας του δήμου για την παροχή κοινωνικών υπηρεσιών, στο πλαίσιο της ολιστικής παρέμβασης και βάσει εξατομικευμένης προσέγγισης, με στόχο την σταδιακή, αλλά πλήρη ένταξη του πληθυσμού.
Το μοντέλο οργάνωσης του οικισμού συγκροτείται σε οικιστικές ενότητες, «γειτονιές», με δημόσιο χώρο, πλατεία και εσωτερικό πάρκο. Η χωροθέτηση, ο αρχιτεκτονικός-βιοκλιματικός σχεδιασμός και η τυπολογία των οικιών, λαμβάνουν υπόψη τις αρχές του αστικού σχεδιασμού της πόλης, τα τοπικά δεδομένα και τις φυσικές ιδιαιτερότητες του οικοπέδου.
Το ΦΕΚ για την Άμφισσα είναι πιλοτικό, καθώς εμπεριέχει όλα τα απαιτούμενα για τις χωρικές μετεγκαταστάσεις που ακολουθούν.
Βελτίωση συνθηκών διαβίωσης
Για τις περιπτώσεις που η προσωρινή μετεγκατάσταση δεν είναι άμεσα εφικτή, λόγω έλλειψης διαθέσιμου και κατάλληλου χώρου, στο πλαίσιο της βελτίωσης συνθηκών διαβίωσης των Ρομά, προωθείται η εγκατάσταση προσωρινών ή κινητών μονάδων υγιεινής και ατομικής καθαριότητας, οικίσκων πολλαπλών χρήσεων, κλπ.
Ανάλογα με τις συνθήκες διαβίωσης της εκάστοτε περιοχής, θα πραγματοποιούνται και ενέργειες περιβαλλοντικής υγιεινής (π.χ. απεντομώσεις, μυοκτονίες, χαλικοστρώσεις). Επιπρόσθετα, στο πλαίσιο της ολιστικής προσέγγισης, θα προσφέρονται από το φορέα υλοποίησης συνοδευτικές υπηρεσίες, με στόχο την κοινωνική ένταξη στις περιοχές παρέμβασης από παράλληλες κοινωνικές δομές, όπως τα Παραρτήματα Ρομά.
Για τις περιπτώσεις που προβλέπονται και οικίσκοι πολλαπλών χρήσεων, το συγκρότημα αυτών των δομών, μαζί με το Παράρτημα Ρομά, αποτελούν ένα «Πολύκεντρο», όπου, μεταξύ άλλων, θα λαμβάνουν χώρα η μαθησιακή υποστήριξη, πολιτιστικές δραστηριότητες, δραστηριότητες για την ενδυνάμωση γυναικών, κ.ά.
Η παρέμβαση για τη βελτίωση συνθηκών διαβίωσης αφορά εγκαταστάσεις ατομικής και περιβαλλοντικής υγιεινής και σύσταση και λειτουργία ομάδων βελτίωσης συνθηκών διαβίωσης.
