Τα Πετρωτά είναι χωριό του Νομού Έβρου και ανήκουν διοικητικά στο Δήμο Ορεστιάδας.
Δημιουργήθηκαν γύρω στο 1530 από Έλληνες που μετακόμισαν εκεί από την Ήπειρο και τη Μάλτα ενώ στη δεκαετία του 1970 μεγάλο μέρος των κατοίκων από τα Πετρωτά μετανάστευσαν στη Δυτική Ευρώπη. Σήμερα, το χωριό έχει περί τους 120 κατοίκους.
Η τοποθεσία τους είναι πάνω στον εθνικό δρόμο που συνδέει τον Πεντάλοφο με το Ορμένιο. Το όνομα του χωριού – Πετρωτά – λέγεται ότι βασίζεται στη μεγάλη ποσότητα πέτρας που υπάρχει στην περιοχή, και την οποία επεξεργάζονταν οι κάτοικοι, κατασκευάζοντας μυλόπετρες, γούρνες, πέτρινα γουδιά και πολλές ακόμη κατασκευές.
Το χωριό των τεχνιτών
Στο κέντρο των Πετρωτών, άλλωστε, έχει στηθεί το άγαλμα του λιθοξόου, προς τιμήν των τεχνιτών της πέτρας του χωριού.
Σύμφωνα με πολλούς ιστορικούς της αρχαίας Ελλάδας, μεταξύ των οποίων ο Θουκυδίδης, ο Αριστοτέλης και ο Στράβωνας, περίπου στον 5ο-4ο αιώνα π.Χ., αρχίζουν να λειτουργούν στην περιοχή τα ιστορικά λατομεία πέτρας των Πετρωτών και η ορεινή περιοχή πέριξ των λατομείων να κατοικείται από Θράκες και Έλληνες αποίκους – τους σημερινούς προγόνους των Πετρωτιωτών.
Ο Μύλος
Ο Μύλος των Πετρωτών λειτουργεί πλέον ως μουσειακός χώρος, καθώς πέρα από την εγγλέζικη μηχανή Ruston, η οποία με ιμάντα και λουριά έδινε κίνηση σε όλο το μύλο, διαθέτει στο εσωτερικό του διάφορα εργαλεία, όπως μυλόπετρες, ειδικές γούρνες για να τρέχει το νερό έξω από το σπίτι, πηγάδια, πατητήρια, πετρώματα από τα λατομεία και απολιθωμένο ξύλο. Πέρα από μηχανήματα άλεσης σιταριού, αλευριού, πίτουρου και πολλών ειδών ζωοτροφής, εδώ θα βρει κανείς μηχανήματα ελληνικής κατασκευής που επεξεργάζονταν βαμβάκι και μαλλί – μάλιστα, σε κάποια από αυτά ο σπόρος έχει μείνει ακόμα μέσα.
Τα μαντένια
Τα Πετρωτά είναι φημισμένα για τα μαντένια τους – τα σκαμμένα λατομεία αποτελούν μια εμβληματική τοποθεσία εξόρυξης, αποτελώντας για χρόνια τον οικονομικό πνεύμονα του χωριού. Κάποια από αυτά χρονολογούνται στο 1909, ενώ σύμφωνα με την παράδοση, οι περισσότερες οικογένειες είχαν το δικό τους προσωπικό μαντένι.
Μια δροσερή σκιά καταπίνει τους επισκέπτες, μια αφύσικη ηρεμία και σπαρακτική νηνεμία σφίγγει τις σκέψεις όσων περπατούν υπό τη σκιά των σωθικών της πέτρας.
Τα Πετρωτά, όμως, πέρα από την πλούσια ιστορική τους παράδοση, πέρα από την καταπράσινη φύση τους, έχουν διαγράψει και μοντέρνα βήματα – στην εξόρυξη και παραγωγή ζεόλιθου, η οποία και αναμένεται να ξεκινήσει σε λίγο καιρό στην περιοχή.
