Η μνήμη του Ιερομάρτυρος αγίου Κυρίλλου του Στ΄, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, που απαγχονίσθηκε στη γενέτειρά του Αδριανούπολη, στις 18 Απριλίου 1821, ως ύποπτος συμμετοχής και υποκινητής της Ελληνικής Επανάστασης, τιμήθηκε την Κυριακή του Αντίπασχα, 5η του μηνός Μαΐου ε.ε., στο Πύθιο Διδυμοτείχου, όπου και ο τάφος του, και στην Νέα Ορεστιάδα, όπου εγκαταστάθηκε το 1923 ένα μεγάλο μέρος των ξερριζωμένων Ρωμιών της πόλης του Αδριανού, οι επίγονοι των οποίων διατηρούν άσβεστο στην μνήμη τους το μαρτύριο του Ιερομάρτυρα Πατριάρχη.
Τον αδριάντα του άλλωστε έστησαν προ δεκαετιών στην Κεντρική Πλατεία της πόλης, μπροστά στο Δημαρχιακό Μέγαρο. Φιλόμουσος και φιλογενής ο Ιερομάρτυς άγιος, προικισμένος με αρετές και σπάνια χαρίσματα, φυσικά και επίκτητα, ως Μητροπολίτης Ικονίου καταρχάς, στην συνέχεια ως Αδριανουπόλεως και τέλος ως Οικουμενικός Πατριάρχης (1813 – 1818) στήριξε ποικιλοτρόπως την εθνική συνείδηση του υπόδουλου Γένους και αναβαθμίζοντας την παρεχόμενη παιδεία συνετέλεσε στην αφύπνιση του.
Της Θείας Λειτουργίας στον Ενοριακό Ναό Αγίου Αθανασίου Πυθίου προέστη ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου κ. Δαμασκηνός, ο οποίος εξήρε το ήθος του αγίου και την προσφορά του στο Γένος, στην παιδεία και στην Εκκλησία, τονίζοντας ότι «ο μαρτυρικός απαγχονισμός του ανανεώνει σε όλους μας το όραμα της αγιότητος. Η αγιότητα είναι ο σταυρός της ταπεινής αγάπης προς τους πάντες και τα πάντα. Αγιότητα, σημαίνει ελευθερία· να θυσιαζόμεθα για τους άλλους, μιμούμενοι τον Χριστό επί του Σταυρού… Η ζωή της αγιότητας είναι ένας ύμνος αγάπης και η ζωή της αγάπης είναι ένας ύμνος της αγιότητας…».
Στην Θεία Λειτουργία και στην λιτάνευση της ιεράς εικόνας, μέχρι τον τάφο του αγίου, που ακολούθησε, παρέστησαν οι Βουλευτές Έβρου Αναστασία Γκαρά, Αναστάσιος Δημοσχάκης και Δημήτριος Ρίζος, ο Δήμαρχος Διδυμοτείχου Παρασκευάς Πατσουρίδης, ο Διοικητής του Δ´ Σώματος Στρατού Αντιστράτηγος Χαράλαμπος Λαλούσης, ο Διοικητής της XVI Μεραρχίας Υποστράτηγος Άγγελος Ιλαρίδης, ο Υποδιοικητής της Μεραρχίας Ταξίαρχος Γεώργιος Διβάρης, ο Διοικητής της 30ής Ταξιαρχίας Ταξίαρχος Λύσανδρος Ξηρογιάννης και άλλοι επίσημοι.
Το εσπέρας της ιδίας ημέρας ο Σεβασμιώτατος προέστη του Πανηγυρικού Εσπερινού, επί τη ιερά μνήμη του Ιερομάρτυρος, στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίων Θεοδώρων Νέας Ορεστιάδος, όπου ετέθησαν σε προσκύνηση τα φυλασσόμενα στο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο της πόλεως απαμφιάσματα του αγίου, όπως ο σταυρός ευλογίας, το επιτραχήλιο και τα επιμάνικα. Παρέστησαν τα μέλη του δραστήριου Συλλόγου απογόνων Καραγατσιανών και Αδριανουπολιτών Ορεστιάδος, αντιπροσωπεία μαθητών του 1ου «Κυριλλείου» Δημοτικού Σχολείου Ορεστιάδος, μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου «Οι Θράκες» και πολυπληθές εκκλησίασμα.
Ο Σεβασμιώτατος, αφού ευλόγησε τους άρτους, στην προσλαλιά του τόνισε οτι η μνήμη του Ιερομάρτυρος Πατριάρχου γίνεται προσκλητήριο περισυλλογής και ευθύνης. Περισυλλογής μεν για την αξία της προσφοράς και της θυσίας του αγίου για την Εκκλησία και το Γένος, ευθύνης δε για όλους εμάς να διαφυλάξουμε τα ανεκτίμητα αγαθά της πίστεως και της ελευθερίας με οιαδήποτε θυσία και να τα παραδώσουμε στις επόμενες γενιές.
