Η 21η Δεκεμβρίου είναι η μικρότερη ημέρα του χρόνου, καθώς είναι εκείνη η μέρα κατά την οποία ο άξονας της Γης είναι στραμμένος στο μακρύτερο σημείο του από τον Ήλιο, πριν αρχίσει να πλησιάζει ξανά.
Η 21η Δεκεμβρίου σηματοδοτεί το χειμερινό ηλιοστάσιο του 2018, καθώς και την πρώτη μέρα του χειμώνα στο αστρονομικό ημερολόγιο.
Τιμώντας την χειμερινή ισημερία και την έναρξη του χειμώνα, το Google εμφανίζει σήμερα στην αρχική του σελίδα ένα ειδικό, «χειμωνιάτικο» google doodle.
Αν και οι περισσότεροι αναφέρονται στο ηλιοστάσιο ως μια ολόκληρη ημέρα, στην πραγματικότητα, το ηλιοστάσιο ορίζεται ως μια μοναδική στιγμή: όταν ο ήλιος βρίσκεται ακριβώς πάνω από τον Τροπικό του Αιγόκερω. Φέτος αυτή η στιγμή είναι στις 22:22 ώρα Ελλάδας. Μετά από αυτό το χρονικό σημείο, οι μέρες αρχίζουν να μεγαλώνουν και οι νύχτες να μικραίνουν.
Η λέξη προέρχεται από το «ήλιος» και το «στέκομαι»/«στάση» επειδή κοντά στα ηλιοστάσια (λίγες ημέρες πριν ή μετά) ο Ήλιος φαίνεται να επιβραδύνει τη φαινομενική κίνησή του προς τα βόρεια ή προς τα νότια (κίνηση στην απόκλιση), μέχρι που την ημέρα του ηλιοστασίου αυτή η κίνηση μηδενίζεται και αντιστρέφεται. Με την ευρύτερη σημασία, ο όρος «ηλιοστάσιο» σημαίνει και την ημέρα που παρατηρείται αυτό το φαινόμενο, δύο φορές τον χρόνο, τον Ιούνιο και τον Δεκέμβριο. Τα ηλιοστάσια, όπως και οι ισημερίες, συνδέονται αναπόσπαστα με τις εποχές του έτους. Σε κάποιες χώρες ή γλώσσες θεωρείται ότι αρχίζουν ή διαχωρίζουν τις εποχές, ενώ σε άλλες θεωρούνται τα κέντρα τους.
Στις 22 ή 23 Σεπτεμβρίου, όταν ο ήλιος φτάνει στο φθινοπωρινό ισημερινό σημείο του, η μέρα με τη νύχτα είναι σχεδόν ίσες, αλλά στη συνέχεια σταδιακά η νύχτα αυξάνεται σε βάρος της μέρας. Όταν ο Ήλιος φθάνει στο νοτιότερο σημείο της τροχιάς του, στο χειμερινό ηλιοστάσιο, αρχίζει και πάλι να σκαρφαλώνει κάθε μέρα όλο και ψηλότερα στον ουρανό, με αποτέλεσμα η μέρα να κερδίζει ξανά το χαμένο «έδαφος», έως ότου στην εαρινή ισημερία το φως και το σκοτάδι να έχουν πάλι σχεδόν ίση διάρκεια.
