Είναι γεγονός ότι οι ελεύθερες παραλίες και τα ελεύθερα παραλιακά και μη πεζοδρόμια, όχι μόνο στην Αλεξανδρούπολη αλλά σ’ όλη την Ελλάδα, κάθε χρόνο λιγοστεύουν.
Από τη μια μεριά, αυτοί που καταπατούν ανενόχλητοι τμήματά τους, χτίζοντας παράνομα και περιμένοντας την επομένη νομοθετική «ρύθμιση αυθαιρέτων» της πολιτείας, για τη νομιμοποίησή τους.
Από την άλλη, οι ευκαιριακοί αετονύχηδες του καλοκαιριού οι οποίοι μέσα από επιλήψιμη ανοχή, νομικές και διοικητικές ασάφειες, «ιδιωτικοποιούν» χερσαίες ζώνες λιμένα, αιγιαλούς και παραλίες, κάνοντας την παραλιακή βόλτα ανέφικτη και μετατρέποντας τα «μπάνια του λαού», σε ένα ακόμη πρόβλημα καθημερινότητας.
Πριν από τριανταπέντε (35) χρόνια, με συνθήματα, όπως «οι ακτές ανοικτές» και «ελεύθερη η πρόσβαση του λαού στις ακτές», ξεκίνησε μια προσπάθεια για ελεύθερες παραλίες. Τότε, την αφορμή την έδωσε ο πρωτοποριακός (δημιούργημα Αντώνη Τρίτση) Οικιστικός Νόμος 1337/1983. Δυστυχώς, η κατάσταση από τότε μέχρι και σήμερα δεν άλλαξε.
Τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα, οι πολιτικές σκοπιμότητες και η διαφθορά, καταφέρνουν κάθε φορά να υπερκεράζουν το Σύνταγμα και τους νόμους και στο θέμα αυτό.
Το ίδιο και χειρότερο πνεύμα, στη μνημονιακή εποχή, όπου το ΤΑΙΠΕΔ πήρε «προίκα» για «αξιοποίηση» τη δημόσια γη, λιμάνια, μαρίνες και τεράστιες παραλιακές εκτάσεις. Το 2014, το Υπουργείο Οικονομικών επεχείρησε να περάσει νομοσχέδιο με τίτλο : «Οριοθέτηση, διαχείριση και προστασία του αιγιαλού και της παραλίας». Με αυτό, επιχειρούσε να επιτρέψει την ολοκληρωτική κατάληψη των παραλιών από επιχειρηματικές δραστηριότητες, να στερήσει το δικαίωμα ελεύθερης πρόσβασης των πολιτών στην παραλία και να νομιμοποιήσει τα αυθαίρετα κτίσματα επαγγελματικής χρήσης εξαφανίζοντας τελείως τη νομοθετημένη «ζώνη της παραλίας».
Το νομοσχέδιο, μετά από έντονες αντιδράσεις, αποσύρθηκε αλλά δεν αποσύρθηκαν και τα προβλήματα τα οποία εξακολουθούν να υπάρχουν.
Για το θέμα μας, εξακολουθεί και ισχύει ο Ν.2971/2001 «Αιγιαλός, παραλία και άλλες διατάξεις» στον οποίο υπάγονται δυο περιπτώσεις :
Χερσαία ζώνη λιμένα
Προβλέπεται η παραχώρηση, με αντάλλαγμα, δικαιώματος απλής χρήσης χερσαίας ζώνης λιμένα και για μη λιμενικούς σκοπούς (βλέπε περίπτωση Ν.Ο.Α, Μύλου κλπ) από τον φορέα διαχείρισης (υπάρχει λεπτομερής σχετική εγκύκλιος από το 2012, ΑΔΑ Β44 3Φ-Ω4Β).
Εδώ τα πράγματα είναι πολύ εύκολα. Στις Χερσαίες ζώνες λιμένα, το Λιμενικό Σώμα – Ελληνική Ακτοφυλακή, έχει κατά τόπο και καθ’ υλη αρμοδιότητα (Ν.Δ 444/1970 και Ν. 4150/2013). Συνεπώς, στις περιπτώσεις παραχώρησης απλής χρήσης χώρων χερσαίας ζώνης λιμένα, από τον αρμόδιο οργανισμό λιμένα (εν προκειμένω ΟΛΑ ΑΕ) για τοποθέτηση τραπεζιών, καθισμάτων, ομπρελών, ξαπλώστρων, αναψυκτηρίων κλπ, η Λιμενική Αρχή συμμετέχει στη λήψη της απόφασης του φορέα διαχείρισης γνωρίζοντας ακριβώς τα της παραχωρήσεως ώστε να είναι σε θέση να ασκεί αστυνόμευση (έλεγχο) εφαρμογής των όρων της παραχώρησης και ανάλογα αν απαιτείται η ίδια να επιβάλει και τις προβλεπόμενες κυρώσεις νομοθετικα κατοχυρωμένες από το άρθρο 157 του ΚΔΝΔ.
Αιγιαλός – παραλία
Προβλέπεται η παραχώρηση, με αντάλλαγμα, δικαιώματος απλής χρήσης αιγιαλού, παραλίας (βλέπε περίπτωση παραλίας ΕΟΤ, Αγίας Παρασκευής κλπ).
Από το 2009, κατ’ εφαρμογή αυτού του Ν.2971/2001, εκδόθηκαν ΚΥΑ (ΦΕΚ 792 Β/29-4-2009, ΦΕΚ 1411Β/30-4-2012, ΦΕΚ 328Β/13-2-2014, ΦΕΚ 578Β/9-4-2015) που επιτρέπουν στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α΄ βαθμού, την απευθείας παραχώρηση, με αντάλλαγμα, του δικαιώματος απλής χρήσης αιγιαλού, παραλίας. Με αυτές τις ΚΥΑ υπήρχε ένα νομοθετικό πλαίσιο παραχώρησης με προϋποθέσεις.
Στο θέμα του ελέγχου (αστυνόμευσης) και της επιβολής κυρώσεων σε περίπτωση διαπίστωσης παραβάσεων απαιτείται ο συντονισμός τριών φορέων (ΟΤΑ, Κτηματικής, ΕΛ.ΑΣ) γεγονός που δυσχεραίνει την αποτελεσματικότητα.
Το Ε΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας με την αριθ. 646/2015 απόφασή του έκρινε ότι η απευθείας παραχώρηση στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης ΟΤΑ Α΄ βαθμού, των παραλιών, προκειμένου να τοποθετούνται καθίσματα, ομπρέλες, ξαπλώστρες, αναψυκτήρια, κλπ καθώς και η περαιτέρω μεταβίβαση του δικαιώματος χρήσης παραλίας σε τρίτους, δεν μπορεί να γίνεται συλλήβδην για όλη την Ελλάδα με μία υπουργική απόφαση. Σύμφωνα με την πενταμελή σύνθεση του Ε΄ Τμήματος του ΣτΕ, η παραχώρηση των παραλιών πρέπει να γίνεται «μεμονωμένα, κατά περίπτωση και ύστερα από εξατομικευμένη κρίση της διοίκησης».
Λόγω σπουδαιότητας του θέματος, καθώς η έννοια του κοινόχρηστου χώρου είναι συνυφασμένη με την ποιότητα ζωής των πολιτών, η πενταμελής σύνθεση παρέπεμψε το ζήτημα για νέα κρίση στην αυξημένη επταμελή σύνθεση του ίδιου Τμήματος…
***
Σύμφωνα με το Δήμαρχο Αλεξανδρούπολης, στην Αλεξανδρούπολη έχουμε εικοσιοκτώ (28) χιλιόμετρα ακτής και μόνο τα εννέα (9) έχουν παραχωρηθεί σε ιδιώτες και συνεπώς δεν αναιρείται η έννοια του κοινόχρηστου.
Κατά την άποψη μου, η θέση αυτή είναι θέση ενός κακόπιστου και στρεψόδικου συζητητή. Το θέμα είναι από τα εικοσιοκτώ (28) χιλιόμετρα ακτής, πόσα είναι προσβάσιμα για μπάνιο. Και από αυτά, τα προσβάσιμα για μπάνιο, πόσα έχουν παραχωρηθεί σε ιδιώτες ;
Μόνο η απάντηση στο ερώτημα αυτό θα πείσει αν, στις παραλίες της Αλεξανδρούπολης, αναιρείται ή όχι η έννοια του κοινόχρηστου.
Αλεξανδρούπολη Ιούνιος 2018
ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ Νικόλαος
Υποναύαρχος Λ.Σ (ε.α)
