Το δικαίωμα ενημέρωσης του κάθε γονέα σχετικά με τα θέματα που αφορούν στα παιδιά του είναι απόλυτο, καθώς, ως φορέας της γονικής μέριμνας, δεν θεωρείται «άλλο πρόσωπο»1. Σύμφωνα μάλιστα με πάγια νομολογία της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, ο γονέας έχει ανεμπόδιστη πρόσβαση στα προσωπικά δεδομένα του παιδιού (για παράδειγμα στοιχεία φακέλου υγείας, στοιχεία από εκπαιδευτήρια κτλ). Ειδικότερα, ως προς την ενημέρωση του μη ασκούντος την επιμέλεια γονέα από τις σχολικές μονάδες, σχετική εγκύκλιος του Υπουργείου Παιδείας διευκρινίζει την υποχρέωση του εκπαιδευτικού προσωπικού να ενημερώνει και τους δύο γονείς2, ιδίως, εφόσον έχουν χωρίσει.
Την χρονική περίοδο Σεπτεμβρίου – Οκτωβρίου 2020, συνολικά 20 μη ασκούντες την επιμέλεια γονείς 30 ανήλικων παιδιών από διάφορες περιοχές ανά την χώρα υπέβαλαν εγγράφως αίτηση ενημέρωσης στα σχολικά ιδρύματα που φοιτούσαν τα παιδιά τους (Μονάδες Προσχολικής Αγωγής & Διαπαιδαγώγησης, σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης). Οι αιτήσεις περιλάμβαναν, ενδεικτικά, χορήγηση αντιγράφων τίτλων προόδου/απολυτηρίων, της ετήσιας περιγραφικής παιδαγωγικής έκθεσης του μαθητή / της μαθήτριας για το σχολικό έτος 2019-2020 καθώς και την διάθεση πληροφοριών, όπως, το ωρολόγιο πρόγραμμα διδασκαλίας κι αν τα παιδιά είχαν εξετασθεί από σχολικό ψυχολόγο. Συνολικά, ικανοποιήθηκαν πλήρως τα αιτήματα μόνο για 5 από τα 30 παιδιά (17%), ενώ, στο ένα τρίτο των περιπτώσεων υπήρξε άρνηση ή η σχολική μονάδα δεν απάντησε. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις (50%) η σχολική μονάδα ικανοποίησε μόνο μερικώς το αίτημα των γονέων, παρέχοντας μέρος των ζητούμενων πληροφοριών, ενώ, σε καμία περίπτωση δεν χορήγησε αντίγραφα των ζητούμενων εγγράφων. Οι αιτιολογίες που πρόβαλαν οι σχολικές μονάδες ήταν συνήθως προσχηματικές ή ανακριβείς, όπως αυξημένο φόρτο εργασίας, νέες συνθήκες λειτουργίας εξαιτίας της Covid-19, ενδεχόμενη άρνηση του ασκούντος την επιμέλεια γονέα, επίκληση προστασίας προσωπικών δεδομένων ή ότι τα στοιχεία δεν διατηρούνταν (!) στη σχολική μονάδα.
Η άρνηση ενημέρωσης του μη ασκούντος την επιμέλεια γονέα από το γονέα που ασκεί την επιμέλεια του τέκνου αποτελεί βασικό μηχανισμό γονικής αποξένωσης σε ποσοστό 82% σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη3. Σε αυτό έρχεται να προστεθεί και η αστοχία άλλων φορέων, εν προκειμένω των σχολικών μονάδων. Το δικαίωμα των γονέων, που δεν ασκούν την επιμέλεια των τέκνων τους, στην ενημέρωση αναφορικά με τα εκπαιδευτικά θέματα των παιδιών τους παραβιάζεται συστηματικά στις σχολικές μονάδες της χώρας, παρά τις ρητές διατάξεις του νόμου και την σχετική εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας, που ορίζει ότι «ο γονέας που μετά το διαζύγιο ή την διάσταση δεν ασκεί την επιμέλεια του ανήλικου τέκνου, αλλά συν ασκεί την γονική μέριμνα αυτού, δικαιούται πρόσβαση σε κάθε στοιχείο της σχολικής κατάστασης του ανήλικου μαθητή / της ανήλικης μαθήτριας, καθώς δεν θεωρείται άλλο πρόσωπο»1. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει την ανάγκη άμεσης μεταρρύθμισης του Οικογενειακού Δικαίου, ώστε οι γονείς ακόμη και μετά από ένα διαζύγιο να μπορούν να έχουν ισότιμη μεταχείριση στην πληροφόρηση που συνιστά προϋπόθεση για τη συμμετοχή στην ανατροφή των παιδιών τους, προς όφελος των τελευταίων.
«Ενεργοί Μπαμπάδες, για τα δικαιώματα των παιδιών ΑΜΚΕ»
[1] https://www.synigoros.gr/resources/20180702-apantisi-ypourgeiou-paideias.pdf
2 https://www.esos.gr/sites/default/files/articles-legacy/dikaiwm_gonewn.pdf
3 Διαδικτυακή Έρευνα της ΑΜΚΕ «Ενεργοί Μπαμπάδες για τα δικαιώματα του παιδιού» σχετικά με τα φαινόμενα γονικής αποξένωσης και ψευδών κατηγοριών. Παρουσιάστηκε στο ψηφιακό συνέδριο «Σύγχρονης κοινωνίας, εκπαίδευσης και ψυχικής υγείας 3-5 Ιουλίου 2020». <https://www.energoimpampades.gr/ereyna-meleti-gonikis-apoxenosis/>
